Dachau

Φρικιαστικές πράξεις

Φρικιαστικές πράξεις, που δεν πρέπει να επαναληφθούν ποτέ!

Σε κάθε επαγγελματικό ταξίδι προσπαθώ να αξιοποιώ το γειτονικό Σαββατοκύριακο, για να κάνω κάτι ενδιαφέρον. Μετά την έκθεση της Φραγκφούρτης, είχα προγραμματίσει, για το Σαββατοκύριακο 23-25/4/2004, να πάω στο Chamonix της Γαλλίας, για να κάνω τη γιγαντιαία κατάβαση με σκι της Vallee Blanche (= λευκής κοιλάδας). Δυστυχώς, οι πληροφορίες από εκεί ήταν αποθαρρυντικές, γιατί υπήρχε μεγάλος κίνδυνος χιονοστιβάδων.

Έτσι, άλλαξα αναγκαστικά τα σχέδιά μου. Αποφάσισα, τελικά, να πάω στο Kaprun της Αυστρίας, όπου είχε σίγουρα χιόνι τέτοια εποχή, ψηλά επάνω στους παγετώνες. Η τελευταία φορά που είχα κάνει σκι εκεί ήταν πολύ παλιά, το 1976! Αυτό το χιονοδρομικό κέντρο είναι ίσως το μοναδικό που διαθέτει τρενάκι, για να ανεβάζει τους σκιέρ ταχύτατα από το χωριό στις χιονισμένες πίστες. Πριν μερικά χρόνια, όμως, συνέβη ένα τραγικό δυστύχημα: στο τρενάκι ξέσπασε πυρκαγιά την ώρα που βρισκόταν στο μακρύ τούνελ, μέσα στα έγκατα του βουνού, με αποτέλεσμα να καούν ζωντανοί περισσότεροι από 100 σκιέρ!

Το Σάββατο ήταν μια ηλιόλουστη μέρα. Έκανα υπέροχο σκι, αλλά δυστυχώς την Κυριακή ο καιρός χάλασε (χαμηλή νέφωση και βροχή), γι' αυτό αποφάσισα να φύγω. Επέστρεψα τα σκι που είχα νοικιάσει, αλλά δεν μου επέστρεψαν τα χρήματα που είχα προπληρώσει. Ξαναπήγα, επέμεινα και τελικά μου τα έδωσαν. Έμαθα ότι ο υπάλληλος είχε εργασθεί στην Κρήτη. Φαίνεται ότι στην Ελλάδα έμαθε τη "μέθοδο της αρπαχτής"…

Αυτή την απρόβλεπτα διαθέσιμη μέρα αποφάσισα να την αξιοποιήσω για να επισκεφθώ το στρατόπεδο Dachau. Πήγα εκεί με διώροφο τρένο (το Dachau είναι σχεδόν προάστειο του Μονάχου).Έξω από το σταθμό του τρένου υπήρχε στάση του λεωφορείου με την επιγραφή: «KZ - Gedenkstaette». Αν δεν ξέρεις καλά Γερμανικά δεν μπορείς να καταλάβεις περί τίνος πρόκειται: «ΚΖ» είναι η συντομογραφία του Konzentrations - Lager (= στρατόπεδο συγκέντρωσης). «Gedenkstaette» σημαίνει «τόπος μνήμης».

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης βρίσκεται κυριολεκτικά στην άκρη του χωριού. Εκεί, βλέπει κανείς πολλά και ανατριχιαστικά: πύργοι ελέγχου, συρματοπλέγματα, ψηλοί τοίχοι, τάφροι, κ.λπ. εμπόδιζαν τη δραπέτευση των φυλακισμένων. Έχουν ανακατασκευαστεί μερικοί θάλαμοι κρατουμένων, με τριώροφα ξύλινα κρεβάτια. Στην άκρη του στρατοπέδου κατασκευάστηκαν, μετά τη λήξη του πολέμου, εκκλησίες διαφόρων δογμάτων, ένα εβραϊκό μνημείο και ακριβώς δίπλα στο στρατόπεδο ένα μοναστήρι (επικοινωνεί με πόρτα στο φράχτη).

Υπήρχαν ειδικοί θάλαμοι για την απολύμανση των κρατουμένων με διάφορα χημικά υγρά, αφού προηγουμένως, βέβαια, γδύνονταν.

Στην είσοδο του «Θαλάμου των αερίων» υπήρχε η παραπλανητική επιγραφή: «Brausebad» (=λουτρά ντους), ώστε οι μελλοθάνατοι κρατούμενοι να γδύνονταν και να έμπαιναν μέσα χωρίς ν' αντιδρούν ή να προβάλουν αντίσταση. Για να κάνουν μάλιστα τους θαλάμους πιο αληθοφανείς, δηλαδή να μοιάζουν με ντους, είχαν τοποθετήσει στην οροφή ψεύτικες στρογγυλές τρύπες με σχάρες που έμοιαζαν με εξόδους νερού (καταιονητήρες).

Στις διπλανές αίθουσες υπήρχαν τα κρεματόρια, για την καύση των πτωμάτων. Τα είχαν ονομάσει κατ' ευφημισμόν «Baracke X», δηλαδή παράπηγμα, παράγκα Χ. Μάλιστα, επειδή τα αρχικά κρεματόρια αποδείχθηκαν μικρά και ανεπαρκή, το 1943 κατασκεύασαν μεγαλύτερα, με 4 μονάδες αποτέφρωσης. Επρόκειτο για φούρνους με πόρτες στο εμπρός μέρος, οι οποίες άνοιγαν για να τοποθετηθεί μέσα το μακάβριο φορτίο. Αντί για το γνωστό εργαλείο, το πλατύ επίπεδο φτυάρι με την πολύ μακριά λαβή, που χρησιμοποιούσαν οι παλιοί παραδοσιακοί φουρναραίοι για να βάζουν μέσα τα καρβέλια, τα ταψιά κ.λπ., στους φούρνους του Νταχάου είχαν κατασκευάσει ειδικά μεταλλικά φορεία για να φουρνίζουν τα πτώματα… Υποθέτω ότι θάλαμοι αερίων και τα κρεματόρια επινοήθηκαν από τους μεθοδικούς Γερμανούς, για να αντιμετωπίζουν γρήγορα τον μεγάλο… φόρτο εργασίας που είχαν! Πίσω από τα νέα κρεματόρια υπάρχουν μαζικοί τάφοι των θυμάτων.

Επάνω στη μεταλλική καγκελόπορτα, η οποία συνέδεε τις κατοικίες των SS με το στρατόπεδο συγκέντρωσης υπάρχει ακόμη η κλασική ναζιστική επιγραφή με γράμματα από fer forge (σφυρηλατημένο σίδηρο) «ARBEIT MACHT FREI» = «η εργασία (σε) κάνει ελεύθερο». Η καταναγκαστική εργασία ήταν μέθοδος σωφρονισμού.

Αλλά, το πιο συγκλονιστικό στο στρατόπεδο είναι οι φωτογραφίες που τράβηξαν τότε κάποιοι παράτολμοι έγκλειστοι στο Dachau. Τραγικές εικόνες εκατοντάδων αποστεωμένων "κινούμενων σκελετών", σωροί από πτώματα στην έξοδο των θαλάμων των αερίων και πολλές άλλες. Είναι απίστευτο ότι κάποιοι φυλακισμένοι τόλμησαν να απαθανατίσουν τη φρίκη με τις πελώριες φωτογραφικές μηχανές της εποχής εκείνης, ενώ γνώριζαν καλά ότι σε περίπτωση που θα γίνονταν αντιληπτοί τους περίμενε μαρτυρικός θάνατος… Πολλές φωτογραφίες κατόρθωσε να τραβήξει και να διασώσει κάποιος Βέλγος φυλακισμένος. Θεωρώ ότι ήταν πράξεις απίστευτου ηρωισμού και συγχρόνως ακράδαντης πίστης για την τελική έκβαση του πολέμου…

Στο πίσω μέρος του Μουσείου υπάρχει ένα μεγάλο, επίμηκες κτίριο, το διαβόητο «Bunker». Εκεί βρίσκονταν τα κελιά διαφόρων φυλακισμένων, αίθουσες ανακρίσεων και βασανιστηρίων, που σώζονται όπως ακριβώς ήταν τότε.

Από τα πάμπολλα εκθέματα του Μουσείου θα επισημάνω μερικά, καθώς και κάποιες πληροφορίες: Το στρατόπεδο του Dachau είχε ολόγυρά του περίπου 120 εξαρτημένα εξωτερικά "υποστρατόπεδα" (Aussenlager)!! Ακόμα και το εργοστάσιο της AGFA, στο Μόναχο, είχε δικό του υποστρατόπεδο. Μερικά από αυτά βρίσκονταν πολύ μακριά (γιατί το Νταχάου κάλυπτε τεράστια περιοχή). Έφθαναν μέχρι τη Νυρεμβέργη, το Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας και το Friedrichs hafen (κοντά στα ελβετικά σύνορα). Σ' αυτά εκρατούντο οι λιγότερο επικίνδυνοι και οι νεοσυλλαμβανόμενοι, πριν αποσταλούν στο κύριο στρατόπεδο.

Το στρατόπεδο του DACHAU ιδρύθηκε στις 22.3.1933 (δηλαδή μόλις οι Εθνικοσοσιαλιστές

κατέλαβαν την εξουσία!) από τον Heinrich Himmler. Συνολικά υπήρχαν 21 μεγάλα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης (εκ των οποίων δύο βρίσκονταν στις Βαλτικές χώρες).

Υπήρχαν επίσης και ειδικά Στρατόπεδα Εκτελέσεων (Treblinka, Birkenau κ.λπ.). Μερικά από τα γνωστότερα στρατόπεδα συγκέντρωσης ήταν το Mauthausen, που βρίσκεται στην Αυστρία το Auschwitz στην Πολωνία, το Buchenwald στη Γερμανία (που χρησιμοποιήθηκε αργότερα και από τους Σοβιετικούς ως στρατόπεδο συγκέντρωσης επί πολλά χρόνια). Υπάρχουν πολλοί χάρτες που δείχνουν τις τοποθεσίες των διαφόρων στρατοπέδων.

Σ' έναν άλλο χάρτη της Ευρώπης φαίνονται όλες οι περιοχές των κατεχομένων χωρών, που ήταν υπό τη διοίκηση των Γερμανών ή των συμμάχων τους. Για την Ελλάδα σημείωσα τις περιοχές (που βέβαια δεν αναγράφονταν ονομαστικά) ως εξής:

Βουλγαρική κατοχή: Αν. Μακεδονία και Θράκη (πλην νομού Έβρου) και Θάσος.

Γερμανική κατοχή: Νομός Έβρου, Κεντρική & Δυτική Μακεδονία, νησιά Αιγαίου πλην νομού Λασιθίου και Δωδεκανήσων.

Ιταλική κατοχή: υπόλοιπη Ελλάδα συμπεριλαμβανομένου του νομού Λασιθίου και προφανώς τα Δωδεκάνησα.

Αργότερα, οι Γερμανοί ανέλαβαν και τη διοίκηση του Ιταλικού τομέα.

Σε πολύ λίγους Έλληνες είναι γνωστό ότι η Βουλγαρική κατοχή ήταν αφάνταστα χειρότερη και από την ναζιστική! Γι' αυτό πολλοί Έλληνες κατέφευγαν στις Γερμανοκρατούμενες περιοχές, για να γλυτώσουν από τις βουλγαρικές θηριωδίες! Ο λόγος που τα γεγονότα αυτά αποσιωπήθηκαν επί δεκαετίες ήταν ότι τα έπνιξε η κομμουνιστική προπαγάνδα…

Για την καλύτερη λειτουργία των στρατοπέδων, επέλεγαν μερικούς κρατουμένους και τους έχριζαν αρχηγούς διαφόρων ομάδων, που ονομάζονταν "Capo". Αυτοί συχνά βρίσκονταν σε δύσκολη θέση με το δίλημμα να τηρήσουν τις εντολές της διοίκησης ή να προστατεύσουν και να διευκολύνουν τους άλλους κρατούμενους. Σε μερικούς επιφανείς κρατούμενους (π.χ. ιερωμένους, στρατηγούς κλπ.) επιφύλασσαν καλύτερη μεταχείριση π.χ. έτρωγαν φαγητό από το συσσίτιο των SS κλπ.

Όλοι γνωρίζουμε ότι πολλοί γιατροί των Ναζί έκαναν απάνθρωπα πειράματα, χρησιμοποιώντας τους κρατούμενους ως πειραματόζωα, εν αγνοία τους, για να δοκιμάσουν νέα φάρμακα και καινούργιες θεραπείες. Εκτός αυτών έκαναν πειράματα για να διαπιστώσουν την αντοχή του ανθρώπου π.χ. στο ψύχος ή στο μεγάλο υψόμετρο κ.λπ. Έτσι, βλέπει κανείς το αποτέλεσμα πειραμάτων, όπου έριχναν ανθρώπους μέσα σε παγωμένο νερό: Πειραματόζωο Νο τάδε, θερμοκρασία νερού 3ο C, πέθανε σε τόσα λεπτά κ.ο.κ. Οι μελέτες αντοχής σε κρύο θαλασσινό νερό έγιναν το 1944 σε πολλά άτομα μέλη των φυλών Sinti και Roma (τσιγγάνοι). Τους φορούσαν, υποχρεωτικώς, σωσίβια για να μην πνιγούν γρήγορα, αλλά να παγώσουν μέχρι θανάτου! Δοκίμαζαν κατ' ανάλογο τρόπο μέχρι θανάτου την αντοχή των ανθρώπων σε πολύ μεγάλο υψόμετρο (πολύ μικρή ατμοσφαιρική πίεση, πολύ αραιός ατμοσφαιρικός αέρας). Στη διάρκεια των πειραμάτων τούς φωτογράφιζαν.

Μεταξύ των πολλών εκθεμάτων υπάρχει και μία ιστορική επιστολή που έγραψε ο Heinrich Himmler, αρχηγός των SS, την 24.10.1942, η οποία επί λέξει λέει: «Εκείνους, που ακόμη και σήμερα απορρίπτουν τα ανθρώπινα πειράματα και προτιμούν αντιθέτως, να πεθαίνουν οι γενναίοι Γερμανοί στρατιώτες, τους θεωρώ ένοχους εσχάτης προδοσίας και προδότες της Πατρίδας»! Ο σκοπός, δηλαδή, αγιάζει τα μέσα…

Σε άλλη περιοχή του Μουσείου υπάρχουν φωτογραφίες και στοιχεία για τους φυλακισμένους από την κάθε χώρα που είχαν κατακτήσει. Φυσικά, δεν λείπει η Ελλάδα (Νίκος Ζαχαριάδης και πολλοί άλλοι).

Πολλές φρικιαστικές λεπτομέρειες διηγούνται εκείνοι που επέζησαν από αυτή την κόλαση…

Ιδιαίτερα συγκλονιστικό είναι ένα φιλμ που προβάλλεται στο Μουσείο, το οποίο βασίζεται σε ταινίες που τράβηξαν οι Ναζί και οι Αμερικανοί κατά την κατάληψη του στρατοπέδου.

Στη στάση του λεωφορείου, έξω από το στρατόπεδο συγκέντρωσης, ξανασυναντάει κανείς την άψογη γερμανική οργάνωση. Υπάρχει μία πινακίδα που αναγράφει, λεπτομερώς, τις ώρες και τα λεπτά ακριβώς που περνάει το λεωφορείο: χωριστά για τις καθημερινές, για τα Σάββατα και για τις αργίες. Εκτός αυτών, αναγράφεται και ο αριθμός τηλεφώνου για να καλέσει κανείς ταξί, αν τυχόν το χρειάζεται…

Ανάμεσα στους σοκαρισμένους επισκέπτες του τόπου των μαρτυρίων ήταν και αρκετοί Αμερικανοί. Δεν άντεξα να μην τους πω κατάμουτρα: Ίσως, μετά από χρόνια, να μπορέσουμε να επισκεφθούμε και το στρατόπεδο στο Guantanamo. Άλλωστε, πέρασαν πάρα πολλά χρόνια μέχρι να αποκαλυφθούν τα φρικιαστικά Gulag της Σοβιετικής Ένωσης… Με κοίταξαν αποσβολωμένοι και δεν έβγαλαν μιλιά.

Η επίσκεψη στο Νταχάου μου έλυσε και μια παλιά απορία: Γιατί, άραγε, δεν άλλαξαν επί τόσα χρόνια τα τόσο κακόφημα ονόματα χωριών και πόλεων όπου υπήρχα στρατόπεδα και υποστρατόπεδα συγκέντρωσης, βασανιστηρίων και εκτελέσεων; Νομίζω ότι βρήκα την απάντηση: παραήταν πολλά για να κάνουν τόσες αλλαγές τοπωνυμίων…

Νομίζω ότι η επίσκεψη σε ένα τέτοιο στρατόπεδο μαρτυρίου είναι πολλαπλώς χρήσιμη. Και όπως έγραψε ο Ισπανοαμερικανός φιλόσοφος George Santayana: «εκείνοι που δεν μπορούν να θυμούνται το παρελθόν είναι καταδικασμένοι να το επαναλάβουν». (Life of Reason, N. Υόρκη 1922).

Περίεργα και αξιοσημείωτα

α) Στη Φραγκφούρτη το μετρό/τρένο, που συνδέει την έκθεση με το κέντρο της πόλης, είχε διαφορετικές τιμές εισιτηρίου! Τις ώρες αιχμής 2, τις υπόλοιπες 1,70.

β) Κατά την προσέγγιση για προσγείωση στο Μόναχο, ο πιλότος, τελευταία στιγμή, την ματαίωσε. Έκανε "επανακύκλωση" και τελικά προσγειωθήκαμε περίπου 10 λεπτά αργότερα. Η επίσημη εξήγηση, από τα μεγάφωνα του αεροπλάνου, ήταν το προσωπικό καμπίνας του αεροπλάνου δεν πρόλαβε να κάνει όλες τις απαιτούμενες ενέργειες στο θάλαμο των επιβατών, πριν από την προσγείωση, επειδή δόθηκε από τον Πύργο Ελέγχου του αεροδρομίου άδεια για γρήγορη προσγείωση. Έτσι, ο πιλότος αποφάσισε τη ματαίωση της προσγείωσης για λόγους ασφαλείας.

γ) Στο ξενοδοχείο του Μονάχου στις 2:30 τη νύχτα άκουσα δυνατά χτυπήματα στην πόρτα του δωματίου μου. Φυσικά, τρόμαξα. Δύο βαριές και απότομες ανδρικές φωνές μου είπαν ότι είναι η Πυροσβεστική Υπηρεσία και κάνει έλεγχο, γιατί χτύπησε ο συναγερμός της πυρκαγιάς. Τους απάντησα στα Γερμανικά ότι όλα είναι εν τάξει και δεν άνοιξα την πόρτα. Δεν επέμειναν κι έφυγαν. Φοβήθηκα ότι επρόκειτο για απόπειρα ληστείας (αυτό είναι κάτι που συμβαίνει στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες), αλλά ήταν πράγματι η Πυροσβεστική. Αυτή η συνταρακτική μεταμεσονύκτια εμπειρία με έκανε να αποφασίσω, εκείνη τη στιγμή, να μην αφήσω την 19χρονη κόρη μου να ταξιδέψει μόνη της στη Νότια Αμερική, αλλά να τη συνοδέψω εγώ.

δ) Στη Γερμανία είχαν αρχίσει να εφαρμόζουν το μέτρο της επιστροφής των συσκευασιών για ανακύκλωση, προς προστασία του περιβάλλοντος. Έτσι, για ένα πλαστικό μπουκαλάκι νερού πλήρωσα υποχρεωτικά πέραν της αξίας του ενέχυρο 0,25€ (δηλαδή σχεδόν 100 δραχμές). Μου έδωσαν σαν αποδεικτικό ένα κουπόνι αντίστοιχης αξίας. Όταν επέστρεψα το άδειο μπουκάλι και το κουπόνι μου έδωσαν πίσω τα 25 λεπτά.

Γύρω στα μεσάνυχτα της Κυριακής έφθασα στο αεροδρόμιο των Σπάτων.

Πνευματικά δικαιώματα adventurouslife.gr