Στο μηχανοστάσιο του παγοθραυστικού

Το απόγευμα μία ομάδα από δέκα άτομα θα συμμετείχαμε σε μία προγραμματισμένη επίσκεψη στο μηχανοστάσιο του πλοίου. Η θαλασσοταραχή, όμως, έκανε τους περισσότερους ταξιδιώτες από όσους είχαν δηλώσει συμμετοχή να προτιμήσουν να μείνουν ξαπλωμένοι στην κουσέτα τους...

Ομολογώ ότι δεν είχα και μεγάλη όρεξη να κατέβω στο μηχανοστάσιο. Αποφάσισα όμως να το επισκεφθώ, περισσότερο από ανία παρά από ενδιαφέρον. Ευτυχώς, γιατί αλλιώς θα έχανα…

Μας υποδέχθηκε ο πρώτος μηχανικός και μία Ρωσίδα μεταφράστρια, η οποία μιλούσε άψογα αγγλικά. Επειδή ήταν συγχρόνως και πάρα πολύ όμορφη, μού πέρασε η ιδέα ότι θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιηθεί άλλοτε ως κατάσκοπος… Μας εφοδίασαν με ένα πλήρες σχέδιο όλων των ορόφων και τμημάτων του μηχανοστασίου. Πριν ξεκινήσουμε την περιήγηση, έδωσαν στον καθένα από μας κι ένα ζευγάρι ωτασπίδες σε σχήμα ακουστικών, για να προστατεύσουμε τα αυτιά μας από τους δυνατούς θορύβους. Αυτό ήταν πρωτοβουλία της αμερικανικής εταιρείας, που διοργάνωσε το ταξίδι και όχι των Ρώσων, που δεν σκοτίζονταν για τέτοιες "λεπτομέρειες" και δεν φορούσαν ποτέ ακουστικά-ωτασπίδες. Λόγω του θορύβου η ενημέρωση γινόταν με την επίδειξη πινακίδων, οι οποίες εξηγούσαν σε ποιο τμήμα βρισκόμασταν και σε τι χρησίμευε το κάθε μηχάνημα.

Με εντυπωσίασαν πολλά πράγματα και πρώτα-πρώτα η καθαριότητα και το τεράστιο μέγεθος του χώρου, αλλά και το πλήθος των μηχανημάτων.

Όπως πληροφορηθήκαμε, μαζί με τρία αδελφά σκάφη, το πλοίο είχε κατασκευαστεί στη Φινλανδία, τη χώρα που προηγείται παγκοσμίως στη ναυπήγηση παγοθραυστικών. Το πλοίο μας ήταν από τα ισχυρότερα που υπήρχαν στην υφήλιο (εξαιρούνταν τα δύο πυρηνοκίνητα Sovietskyi Soyuz και Yamal). Μάθαμε, επίσης, ότι όλα τα παγοθραυστικά έχουν πολύ μικρό βύθισμα, γιατί πρέπει να ανεβαίνουν επάνω στους πάγους και κατόπιν, με το βάρος τους, να τους σπάζουν. Αυτό, βέβαια, έχει ως συνέπεια το φοβερό κούνημα κατά τη θαλασσοταραχή. Αλλά και για έναν άλλο λόγο πρέπει να μην έχουν βαθιά καρίνα: για να μπορούν να μπαίνουν στα Δέλτα της Αρκτικής και μέσα σε ποτάμια, για να απεγκλωβίζουν τα ποταμόπλοια. Το δικό μας είχε εργασθεί στο παρελθόν στον ποταμό Γενισέη στη Σιβηρία.

Ο εξοπλισμός του παγοθραυστικού

Το πλοίο μας διέθετε 3 πελώριες έλικες τεσσάρων πτερυγίων, οι οποίες κινούνταν από 3 χαλύβδινους άξονες, τόσο χοντρούς που δεν μπορούσε ένας άνθρωπος να τους αγκαλιάσει! Είχε μαζί του, εκτός των πολλών άλλων ανταλλακτικών, κι ένα εφεδρικό άξονα και ανταλλακτικά πτερύγια για τις προπέλες του. Κάθε τέτοιο πτερύγιο είχε ύψος δύο μέτρα και για την αντικατάστασή του οι δύτες θα χρειάζονταν αρκετές μέρες. Αλλά η δυνατότητα επισκευής επί τόπου έδινε στο πλοίο φοβερές επιχειρησιακές ικανότητες.

Το μηχανοστάσιο του πλοίου μας ήταν μεγαλύτερο και πολυπλοκότερο από εργοστάσιο! Για την κίνησή του διέθετε 6 μεγάλες μηχανές diesel, οι οποίες κινούσαν 6 ηλεκτρογεννήτριες κι αυτές στη συνέχεια τροφοδοτούσαν με ρεύμα 6 μεγάλα ηλεκτρικά μοτέρ. Αυτά με τη σειρά τους, ανά δύο, περίστρεφαν τον άξονα μιας από τις 3 έλικες! Οι μηχανές diesel δεν κινούσαν κατ' ευθείαν τον άξονα της προπέλας, όπως γίνεται συνήθως στα πλοία, αλλά παρεμβαλλόταν (για κάθε μία) ένα ζεύγος ηλεκτρογεννήτριας και ηλεκτροκινητήρα, ώστε να υπάρχει δυνατότητα εύκολης αυξομείωσης των στροφών και μεγάλη ισχύς σε πολύ χαμηλές ταχύτητες.

Σχεδόν όλα τα φορτηγά πλοία, ακόμη και τα πιο μεγάλα, διαθέτουν μόνο μία μηχανή για οικονομία, ευκολότερη συντήρηση κ.λπ., η οποία κινεί μέσω ενός άξονα μία μόνο έλικα (ενώ τα επιβατικά διαθέτουν δύο για σιγουριά). Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς την τεράστια διαφορά ανάμεσα σε φορτηγό και σε παγοθραυστικό. Ακριβώς αυτή έχει ως συνέπεια φοβερή διαφοροποίηση στην ασφάλεια και στις δυνατότητες. Υπάρχουν βέβαια κι ένα σωρό άλλες διαφορές από τα συνηθισμένα πλοία, οι οποίες φαίνονται καθαρά όταν μελετήσει κανείς τα τεχνικά στοιχεία, για τα οποία γίνεται αναφορά παρακάτω. Ανάλογα με τις ανάγκες (π.χ. ταχύτητα πλεύσης, ρυμούλκηση πλοίου, σπάσιμο πάγων κ.λπ.) κάποια ή κάποιες από τις μηχανές (και τις έλικες) τίθενται εκτός λειτουργίας ή λειτουργούν με μειωμένη ισχύ.

Πέρα από όλα αυτά το παγοθραυστικό διαθέτει και μεγάλες δεξαμενές σε τέσσερα σημεία: εμπρός / πίσω και δεξιά / αριστερά για θαλασσινό νερό, που χρησιμοποιείται σαν μεταβλητό έρμα (θαλάσσερμα). Με τεράστιες αντλίες (που κινούνται από άλλες μηχανές) γεμίζουν εναλλάξ οι δεξαμενές εμπρός ή πίσω και δεξιά ή αριστερά, όταν δώσει εντολή ο πλοίαρχος. Τότε το παγοθραυστικό παίρνει εναλλακτικά κλίσεις προς τα εμπρός ή προς τα πίσω, καθώς επίσης και προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά. Αυτές οι διαδοχικές μικρές μετακινήσεις το βοηθούν στο να ξεκολλήσει σε περίπτωση, που παγιδευτεί μέσα σε παχύ στρώμα επιφανειακών πάγων. Ένα άλλο μέσο είναι η εκτόξευση πεπιεσμένου αέρα από ειδικές σχισμές.

Ολόκληρο το τεράστιο κάτω μέρος του πλοίου αποτελούνταν από το μηχανοστάσιο. Αντιθέτως, όλες οι καμπίνες βρίσκονταν αρκετά ψηλότερα από την επιφάνεια της θάλασσας. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά ήταν τα πελώρια τύμπανα (που κινούνταν από μοτέρ) στα οποία τυλίγονταν τα χοντρά συρματόσχοινα διαμέτρου 5 εκατοστών(!), με τα οποία ρυμουλκούνταν τα άλλα πλοία. Πριν επισκεφθώ το μηχανοστάσιο πίστευα ότι το κόστος του ταξιδιού ήταν υπερβολικά υψηλό, βγαίνοντας, όμως, είχα ήδη αναθεωρήσει την άποψή μου. Το βρήκα μάλλον χαμηλό…

Καμιά άλλη ομάδα δεν μπόρεσε να επισκεφθεί το μηχανοστάσιο, γιατί η τρικυμία δυνάμωσε τόσο που αυτό θα ήταν πια πολύ επικίνδυνο…

Οι απίστευτες δυνατότητες του παγοθραυστικού

Αξίζει να μελετήσει κανείς τα εκπληκτικά τεχνικά στοιχεία του παγοθραυστικού μας:

• Κατασκευάστηκε στο Ελσίνκι και νηολογήθηκε στο Murmansk της βόρειας Σιβηρίας. Το 1994 μαζί με το πυρηνοκίνητο παγοθραυστικό Yamal έφθασε στο Βόρειο Πόλο.

• Εκτόπισμα: 15.000 τόνοι, Ολικό μήκος: 132 μέτρα - Ισχύς κύριων μηχανών: 24.000 ίπποι - Το τιμόνι του προστατευόταν με κέρας από τους πάγους και έχει γωνία περιστροφής 2 x 35o.

• Κάθε μία από τις 3 προπέλες του είχε βάρος 13 τόννους και διάμετρο 4,3 μέτρα. Ήταν κατασκευασμένες από ιδιαίτερα ισχυρό μέταλλο, για να μη σπάνε, όταν προσκρούουν σε πάγους.

• Μπορούσε να κυβερνηθεί από 3 θέσεις: 2 εμπρός και 1 πίσω και να σπάει πάγους ακόμη και όταν έκανε όπισθεν!

• Μέγιστη ταχύτητα: 19 κόμβοι (= 35,2 km/h)

• Ταχύτητα πορείας: 16,5 κόμβοι (=30 km/h)

• Ικανότητα θραύσης πάγων πάχους 1,5 μέτρου συνεχώς με ταχύτητα ενός κόμβου (=1,8 χιλιόμετρα/ώρα). Μέγιστο επιτρεπόμενο πάχος πάγου: σχεδόν 2 μέτρα.

• Ακτίνα ενεργείας (εμβέλεια): 10.500 ναυτικά μίλια (= 19.500 χλμ) με ταχύτητα 16 κόμβων.

• Βοηθητικές μηχανές: 5 γεννήτριες ισχύος 5.500 ίππων.

• Άγκυρες: 2, που κάθε μία ζύγιζε 5 τόνους και είχε αλυσίδα 300 μέτρων.

• Διέθετε 76 ισχυρούς προβολείς για νυχτερινές έρευνες κι εργασίες.

• Ήταν εξοπλισμένο με ειδικό σύστημα εκτόξευσης αέρα υπό πίεση για διευκόλυνση του σπασίματος των πάγων. Από ειδικές θυρίδες, που βρίσκονταν από την πλώρη μέχρι το μέσον του μήκους του και σε βάθος 2 μέτρα επάνω από την καρίνα εκτόξευε μάζα αέρος υπό πίεση 0,8 ατμοσφαιρών (kg/cm2).

• Η τριβή με τους πάγους μειωνόταν χάρη στην επικάλυψη του κάτω μέρους του κύτους εξωτερικά, με ειδικά πολυμερή πλαστικά.

• Πάχος τοιχωμάτων κύτους: 45 χιλιοστά στις περιοχές πρόσκρουσης με τους πάγους και 22 έως 35 χιλιοστά στα υπόλοιπα μέρη.

• Το κέλυφος του κύτους ήταν διπλό και ανάμεσα στα δύο τοιχώματα παρεμβαλλόταν το υγρό έρμα, διαχωρισμένο σε 8 στεγανά διαμερίσματα. Έτσι επαυξανόταν η ασφάλεια.

• Στην πρύμνη υπήρχε ειδική υποδοχή με σύστημα απόσβεσης κρούσεων (από μάζα συρματόσχοινων και χονδρών ελαστικών), για να προσαρμόζεται εκεί (δηλαδή να ακουμπάει) η πλώρη κάποιου ρυμουλκούμενου πλοίου, δεδομένου ότι η ρυμούλκησή του σε απόσταση μέσω συρματόσχοινου παρουσίαζε πολλές δυσκολίες και κινδύνους.

• Διέθετε ισχυρές αντλίες, που μπορούσαν να μεταφέρουν 74 τόνους νερού ανά λεπτό από ή προς τις δεξαμενές έρματος.

• Γλυκό νερό παραγόταν σε εγκαταστάσεις διύλισης (που θερμαίνονταν από τα καυσαέρια των μηχανών), με ικανότητα παραγωγής μέχρι 40 τόνους ημερησίως.

• Μετέφερε 2 ελικόπτερα, τα οποία βοηθούσαν την πλοήγηση ανάμεσα στους πάγους και τα παγόβουνα.

• Τα σωστικά μέσα συμπεριλάμβαναν 4 σωσίβιες λέμβους, τελείως κλειστού τύπου, με μηχανή και 7 φουσκωτές σωσίβιες σχεδίες συνολικής χωρητικότητας 304 ατόμων.

• Οι γερανοί του ήταν: 2 εμπρός, με ανυψωτική ικανότητα 3 τόνων ο καθένας και 1 πίσω με ικανότητα ανύψωσης βάρους 10 τόνων.

• Ήταν εξοπλισμένο για διάσωση και είχε 3 πυροσβεστικές αντλίες νερού / αφρού, με εμβέλεια εκτόξευσης 60 μέτρων, ισχυρότατες αντλίες για ανελκύσεις και πρόσθετους χώρους διαμονής για ναυαγούς!

Σημαντικές σημειώσεις

• Τα περισσότερα παγοθραυστικά, που ταξίδευαν στην Ανταρκτική, ήταν μικρά (το πολύ 10.000 τόνων) και δεν διέθεταν ελικόπτερα. Έτσι, χανόταν η μισή απόλαυση αυτού του πρωτοποριακού ταξιδιού, καθώς και η φοβερή εμπειρία της πτήσης και προσγείωσης επάνω στα παγόβουνα! Εγώ αγνοούσα τελείως αυτή τη σημαντική "λεπτομέρεια". Από καθαρή τύχη βρήκα το μεγάλο παγοθραυστικό, το οποίο διέθετε κι ελικόπτερα!

• Το πρώτο πυρηνοκίνητο παγοθραυστικό ήταν το «Λένιν» και είχε ναυπηγηθεί από την τότε Σοβιετική Ένωση. Είχε προωθητική ισχύ 44.500 ίππων (ενώ το δικό μας 24.000), που του επέτρεπε να σπάει πάγους πάχους 2 μέτρων. Το επίσης σοβιετικό παγοθραυστικό «Άρκτικα» υπήρξε το πρώτο πλοίο επιφανείας, που έφθασε στον Βόρειο Πόλο (στις 17 Αυγούστου 1977). Ήταν κι αυτή μια από τις πρωτιές των Σοβιετικών. Οι μηχανές του ανέπτυσσαν ισχύ 75.000 ίππων και του έδιναν τη δυνατότητα να σπάει πάγους πάχους 4 μέτρων.

• Τα εμπορικά πλοία κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες πάγου (ice class), σύμφωνα προς τις τεχνικές προδιαγραφές που έχουν εκδώσει οι αρμόδιες αρχές της Φινλανδίας και της Σουηδίας, για την ενίσχυση των τοιχωμάτων και τις λοιπές τροποποιήσεις, οι οποίες βοηθούν την πλεύση μέσα από τους πάγους:

  • 1 AS: ικανά να διασχίζουν πάγους μέχρι 1 μέτρο (ακραίες καιρικές συνθήκες)
  • 1 A: ικανά να διασχίζουν πάγους μέχρι 0,8 του μέτρου (μεγάλης επικινδυνότητας)
  • 1 B: ικανά να διασχίζουν πάγους μέχρι 0,6 του μέτρου (μεσαίας επικινδυνότητας)
  • 1 C: ικανά να διασχίζουν πάγους μέχρι 0,4 του μέτρου (μικρής επικινδυνότητας)

Συγκινητικός αποχαιρετισμός

Νωρίς το βράδυ δόθηκε το αποχαιρετιστήριο κοκτέιλ του πλοιάρχου, στο οποίο παρευρέθηκε -εκτός από τους επιβάτες, τους επιστήμονες και τους πιλότους- και το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού. Έγινε πάρα πολύ κέφι και ανταλλάχθηκαν θερμές ευχές. Άλλοι είχαν ντυθεί με επίσημα ρούχα κι άλλοι με ρούχα της πλάκας. Μία Αγγλίδα (αυτή με τα πολλά τατουάζ) εμφανίστηκε ξυπόλυτη, ενώ οι δύο Ισραηλίτες φόρεσαν χάρτινα καπέλα με επιγραφές ο ένας «Hong» και ο άλλος «Kong»! Βγάλαμε χιλιάδες αναμνηστικές φωτογραφίες. Ακολούθησε ένα πλουσιότατο δείπνο, με άφθονα κρασιά και υπέροχα φαγητά. Ήμασταν όλοι πολύ συγκινημένοι την ώρα του αποχαιρετισμού, γιατί ήταν σχεδόν βέβαιο, ότι δεν θα συναντιόμασταν ποτέ ξανά…

Ο ένας από τους επαγγελματίες φωτογράφους ήταν καταπληκτικός άνθρωπος. Στη διάρκεια του ταξιδιού μού δάνεισε τους φακούς του, για να τραβήξω με τη μηχανή μου φωτογραφίες χωρίς εγώ να του το ζητήσω και μου χάρισε 5 φιλμ slides που τα χρειαζόμουν, αλλά δεν ήθελε να πληρωθεί με κανένα τρόπο! Στο ταξίδι εκτός από φωτογραφίες τράβηξε κι ένα χιουμοριστικό φιλμ. Μας το πρόβαλε στο αμφιθέατρο αμέσως μετά το τελευταίο δείπνο. Είχε αφάνταστο χιούμορ. Κεντρικός ήρωάς του ήταν ο μοναδικός μαύρος επάνω στο καράβι, που καταγόταν από τη Τζαμάικα, αλλά έμενε μονίμως στις Η.Π.Α. Δεν είχε πάρει καθόλου λήψεις από πάγους ή από πουλιά. Οι ηθοποιοί ήμασταν όλοι εμείς οι επιβάτες, οι επιστήμονες και το πλήρωμα, είτε εν γνώσει μας (π.χ. συμμετέχοντας με σχόλια, γνώμες, γκριμάτσες, πειράγματα, καλαμπούρια, περίεργα ντυσίματα κ.λπ.) είτε χωρίς να το αντιληφθούμε, σε κάποια τελείως ανεπιτήδευτη ή αστεία στάση. Τελικά, η ταινία είχε τόση πλάκα, χρειάστηκε να γίνει και δεύτερη προβολή, για να το δουν και οι υπόλοιποι, όσοι για παράδειγμα είχαν βάρδια ή όσοι δεν είχαν μάθει ότι θα γίνει προβολή και γι' αυτό δεν είχαν έρθει στο αμφιθέατρο.

Μέχρι να μαζέψω τα τελευταία πράγματά μου, έφθασαν τα μεσάνυχτα.

Επιστροφή στο Buenos Aires

Σάββατο, 9.3.2002, Ushuaia - B. Aires - Montevideo

Το πλοίο μπήκε στο λιμάνι της Ushuaia γύρω στις 5 το πρωί, δηλαδή αρκετά πριν φέξει. Απολαύσαμε το τελευταίο πλούσιο breakfast κι ετοιμαστήκαμε για την αναχώρηση. Στην άλλη πλευρά της προβλήτας ήταν δεμένο ένα πελώριο, υπερπολυτελές κρουαζιερόπλοιο της εταιρείας Carnival Cruises. Μπροστά του το παγοθραυστικό μας έμοιαζε σαν νάνος. Η ίδια ασύγκριτη διαφορά υπήρχε, όμως, και στις ανέσεις και την πολυτέλεια. Όμως… τις δικές μας εμπειρίες οι επιβάτες του κρουαζιερόπλοιου δεν θα μπορούσαν ούτε καν να τις φανταστούν! Η μέση ηλικία των επιβατών του γιγαντιαίου υπερωκεάνιου ήταν, χωρίς καμιά δόση υπερβολής, 30 χρόνια μεγαλύτερη από ό,τι εκείνων του παγοθραυστικού.

Οι σκηνές του αποχωρισμού ήταν πολύ συγκινητικές. Οι δέκα μέρες που είχαμε περάσει όλοι μαζί δεν ήταν πολλές, αλλά τις ζήσαμε από τα χαράματα μέχρι τη νύχτα συνεχώς μαζί κι αυτό μας δημιούργησε πολύ στενούς δεσμούς, που πιθανότατα κάποιοι θα συνεχίζαμε τελικά, χάρη στις διευθύνσεις που ανταλλάξαμε.

Με ένα πούλμαν φθάσαμε στο αεροδρόμιο. Η πρώτη μου δουλειά ήταν να ταχυδρομήσω διάφορες καρτ-ποστάλ, που είχα αγοράσει μαζί με τα γραμματόσημά τους από το Buenos Aires, αλλά δεν είχα προλάβει να τις γράψω. Στη διάρκεια του πολυήμερου ταξιδιού (που είχα πολύ χρόνο ελεύθερο), τις έγραψα με την άνεσή μου, κόλλησα τα γραμματόσημα και μόλις επέστρεψα στην Αργεντινή τις έριξα στο πρώτο ταχυδρομικό κιβώτιο που συνάντησα στο αεροδρόμιο.

Αρκετές μέρες αργότερα, όμως, πληροφορήθηκα ότι στο διάστημα που βρισκόμουνα στην Ανταρκτική, τα ταχυδρομικά τέλη στην Αργεντινή -λόγω του καλπάζοντος πληθωρισμού- είχαν αυξηθεί κατά 40%! Επομένως, τα γραμματόσημα που είχα αγοράσει από το Ταχυδρομείο και κόλλησα επάνω στις κάρτες μου ήταν πλέον λειψά! Άρχισα να φοβάμαι ότι δεν θα έφθαναν ποτέ στην Ελλάδα (ή ότι θα ζητούσαν τα ΕΛΤΑ συμπληρωματικά τέλη). Τελικά, οι κάρτες έφθασαν κανονικά στον προορισμό τους, αλλά μετά από την επιστροφή μου στην Αθήνα!

Μπήκαμε στο αεροπλάνο, αλλά αντί να ξεκινήσουμε κάλεσαν από τα μεγάφωνα έναν επιβάτη, για να παρουσιασθεί στις αεροσυνοδούς. Σε λίγο φώναξαν άλλο όνομα και μετά άλλο, ξανά και ξανά. Πρωτοφανής κατάσταση, που καθυστέρησε την αναχώρηση κατά μισή ώρα. Πιθανολογώ ότι θα υπήρχε κάποιο υπεράριθμο γκρουπ και θα προσπαθούσαν να διαπιστώσουν ποιοι είχαν μπει τελικά και ποιοι όχι! Η αγωνία μου με αυτή την καθυστέρηση ήταν μεγάλη, γιατί είχα φοβερό πρόβλημα χρόνου: έπρεπε μόλις έφθανα στο Βuenos Aires και πριν πάρω την επόμενη πτήση για το Montevideo να προλάβαινα ενδιαμέσως να πάω στο ξενοδοχείο (όπου θα έμενα κατά την επιστροφή μου στο Buenos Aires), για να αφήσω εκεί τις μεγάλες αποσκευές μου, με όλα τα βαριά ρούχα και τον εξοπλισμό που είχα μαζί μου στην Ανταρκτική.

Λίγο πριν από την προσγείωση είδα από το παραθυράκι του αεροπλάνου ένα υπέροχο ουράνιο τόξο επάνω σ' ένα πολύ αραιό, σχεδόν αόρατο, σύννεφο και χωρίς ίχνος βροχής.

Το δεύτερο αεροδρόμιο του Buenos Aires βρίσκεται κυριολεκτικά μέσα στο κέντρο (η Αθήνα θα μείνει στην ιστορία ως η σχεδόν μοναδική πόλη που κατέστρεψε ένα πλήρες αεροδρόμιο...). Καθώς το αεροπλάνο έχανε ύψος για να προσγειωθεί, έβλεπα από κάτω ωραιότατα την πρωτεύουσα της Αργεντινής. Περάσαμε πάρα πολύ κοντά σε ουρανοξύστες και αυτομάτως μου ήρθαν στο νου τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου στη Ν. Υόρκη με τους δίδυμους πύργους…

Πήρα ένα επίσημο ταξί, το οποίο προπλήρωσα στο γραφείο του αεροδρομίου, για να μη μπλέξω σε περιπέτειες με ανεπίσημους ταξιτζήδες. Δυστυχώς, ο οδηγός ήταν "ύπνος". Ούτε ήξερε πού βρισκόταν το ξενοδοχείο μου. Τον καθοδηγούσα εγώ! Κατά κακή μου δε τύχη, μας έκοψαν όλα τα κόκκινα φανάρια, καθώς και δύο τραίνα σε μία ισόπεδη διάβαση. Επιπλέον, ο οδηγός έκανε κι ένα μακρύτερο γύρο, επειδή δεν έστριψε στο σωστό μέρος. Νομίζω ότι θα χρειαζόταν "μετεκπαίδευση" από Έλληνες ταξιτζήδες, για να περνάει και κανένα κόκκινο φανάρι και να μάθει να κάνει "σφήνες"…

Από το κρύο και τον πολικό άνεμο της Ushuaia είχα βρεθεί, μετά από τρεισήμισι μόνο ώρες πτήση, στην υγρή, πνιγηρή ζέστη του Buenos Aires! Τελικά, άφησα τις δύο μεγάλες αποσκευές μου στο ξενοδοχείο και πρόλαβα το αεροπλάνο για Montevideo αρκετά άνετα.

Uruguay

Η πτήση προς Montevideo

Το ταξίδι μου στις δύο γειτονικές χώρες Ουρουγουάη και Παραγουάη θα πρόσθετε δύο "κερασάκια" στην πελώρια ολόλευκη "τούρτα της Ανταρκτικής". Ήταν η παρηγοριά μου, όταν τέλειωσε το πιο ενδιαφέρον και πιο δύσκολο μέρος του ταξιδιού. Στο αεροδρόμιο Aeroparque του Buenos Aires, που βρίσκεται δίπλα στο ποτάμι Rio de la Plata, γινόταν, συγχρόνως, ο συνοριακός έλεγχος και της Αργεντινής (έξοδος από τη χώρα) και της Ουρουγουάης (είσοδος στη χώρα).

Η πτήση ήταν πολύ σύντομη (45 λεπτά μόνο). Περάσαμε πάνω από το ποτάμι Rio de la Plata, που είναι το πλατύτερο της Γης. Στην πραγματικότητα είναι κάτι μεταξύ πορθμού, ποταμού και θαλάσσιου κόλπου. Η επιφάνεια του νερού ήταν ήρεμη κι είχε χρώμα καφετί. Πάνω από τον ποταμό, αλλά πολύ χαμηλότερα από το ύψος όπου πετούσε το αεροπλάνο, υπήρχαν μικρά, λευκά συννεφάκια. Νόμιζα ότι ήταν παγόβουνα, που επέπλεαν στη θάλασσα! Παραισθήσεις, που οφείλονταν στις τόσο πρόσφατες εικόνες της Ανταρκτικής…

Η χώρα πήρε το όνομά της από τον ποταμό Uruguay, που στη γλώσσα των αυτοχθόνων κατοίκων σημαίνει "ποτάμι των ζωγραφιστών πουλιών". Εκεί δεν υπάρχουν μεγάλα βουνά, αλλά μόνο λόφοι. Ένας απ' αυτούς ο Cerro (=λόφος) ύψους μόνο 118 μέτρων, που βρίσκεται στον δυτικό κόλπο, έδωσε το όνομα στην πόλη Montevideo ( = θέα από το βουνό). Η ώρα στην Ουρουγουάη είναι η ίδια με της Αργεντινής (-5 από Ελλάδα), οδηγούν δεξιά και το νόμισμά τους, το peso, περιέργως συμβολίζεται όπως ακριβώς το δολάριο. Η ισοτιμία ήταν τότε: 1$ US = 14,60$ Uruguay.

Καθώς είχα μαζί μου μόνο μία μικρή χειραποσκευή (το σακίδιό μου) δεν χρειάστηκε να περιμένω τις αποσκευές στο αεροδρόμιο, όπως οι άλλοι. Άλλαξα χρήματα, πήρα ένα χάρτη και διάφορες πληροφορίες και κανόνισα μία εκδρομή για την επόμενη ημέρα (που θα ήταν όλα κλειστά στο Μοντεβιδέο), προκειμένου να επισκεφθώ την πόλη Punta del Este. Για να πιάσω καλύτερα τον "σφυγμό" της πόλης, προτίμησα να πάρω το λεωφορείο της γραμμής που πήγαινε στο κέντρο (εισιτήριο 1 δολάριο αντί 35 για το ταξί, που θα έπαιρνα αν είχα αποσκευές). Εντύπωση μου έκανε που στο όχημα αυτό η κεφαλή του μοχλού των ταχυτήτων ήταν ένας λευκός πλαστικός κύλινδρος (σαν ένα πάρα πολύ κοντόχοντρο κερί), που ήταν εσωτερικά φωτισμένος! Το ξενοδοχείο μου «Holiday Inn» απείχε ελάχιστα από το τέρμα του λεωφορείου.

Οφείλω, βέβαια, να ομολογήσω ότι αν δεν μιλούσα Ισπανικά αυτό δεν θα ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση. Γιατί, μόνο μέχρι να εντοπίσω την αφετηρία του λεωφορείου χρειάστηκε να ρωτήσω πέντε διαφορετικούς ανθρώπους… Έτσι, όμως, πέρασα από πάρα πολλές γειτονιές της πόλης, μάλλον φτωχικές και είχα την ευκαιρία να δω με αργή "λεωφορειακή ταχύτητα" μία ταινία με την καθημερινή ζωή των ανθρώπων του Montevideo.

Λίγο αργότερα έκανα μία πρώτη αναγνωριστική βόλτα στην πόλη. Με την πρώτη ματιά φαινόταν ότι δεν είχε το επίπεδο και την πολυτέλεια του Buenos Aires. Ήταν άλλωστε πολύ μικρότερη (1.500.000 κάτοικοι). Ο Μάρτιος ισοδυναμούσε στο νότιο ημισφαίριο με τον Σεπτέμβριο του βορείου, γι' αυτό έβλεπα στις βιτρίνες των καταστημάτων να προβάλουν σχολικά είδη. Την μεθεπόμενη μέρα άνοιγαν τα σχολεία μετά τις θερινές διακοπές…

Piriápolis

Κυριακή, 10.3.2002, Punta del Este

Ένα πολύ μικρό πουλμανάκι με παρέλαβε από το ξενοδοχείο στις 8:30. Στη διαδρομή πήραμε κι άλλα τρία άτομα κι έτσι περάσαμε από διάφορα σημεία της πόλης. Δυστυχώς, έβρεχε δυνατά. Η πόλη Punta del Este (= Ακρωτήριο της Ανατολής) απείχε 139 χιλιόμετρα. Ήταν ένα από τα διασημότερα κέντρα παραθερισμού ολόκληρης της Νότιας Αμερικής και είχε σίγουρα τη μεγαλύτερη διεθνή απήχηση ως θέρετρο. Περάσαμε από πολλά ενδιαφέροντα μέρη, κάνοντας αρκετές μικρές παρακάμψεις. Τελικά, έκανα πολύ σωστά που άλλαξα την αρχική μου σκέψη και δεν πήρα το λεωφορείο της γραμμής, για να πάω στην Πούντα ντελ Έστε. Δεν θα έβλεπα σχεδόν τίποτε απ' όλα αυτά.

Αρχικά προχωρήσαμε κατά μήκος της παραλίας της πόλης του Montevideo. Μετά το λιμάνι, που βρισκόταν στην παλιά πόλη, η παραλία ήταν ωραιότατη, με πολλές αμμουδιές και μεγάλα μοντέρνα κτίρια χτισμένα σε αρκετή απόσταση το ένα από το άλλο. Η παραλιακή λεωφόρος ήταν εντυπωσιακή, πάρα πολύ πλατιά, με παρτέρια και με τεράστιο μήκος. Δεν έχει τη φήμη της Promenade des Anglais της Κυανής Ακτής ή την ιστορία της προκυμαίας Malecón της Αβάνα, ήταν όμως το κάτι άλλο!

Μπορεί νωρίς το πρωί να είχαμε ξεκινήσει με μπόρα, αλλά αργότερα η βροχή σταμάτησε κι ο καιρός είχε αρχίσει να βελτιώνεται. Κατά μήκος της παραλίας υπήρχαν πολλοί παραθεριστικοί οικισμοί. Διάσημη περιοχή για λουτρά ήταν η Piriápolis (από το όνομα του ιδρυτή της «Piria» και την ελληνική λέξη Πόλις). Διέθετε καζίνο και πολλά ξενοδοχεία. Ανεβήκαμε σ' ένα λόφο, για να απολαύσουμε τη θέα της πόλης και της ακτογραμμής από ψηλά. Στην κορυφή υπήρχε ένα εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου, προστάτη των ερωτευμένων. Και βέβαια υπήρχαν κι ένα σωρό μαγαζάκια με σουβενίρ και δώρα για τους ερωτευμένους (όπως καρδιές κ.λπ.).

Ένα από τα εστιατόρια της περιοχής είχε μία περίεργη στέγη, κυματοειδή σε σχήμα συνεχόμενων W, φτιαγμένη με τούβλα! Είναι πολύ περίεργο πώς έστεκαν τα τούβλα αυτά έτσι λοξά, χωρίς υποστήριξη από μεταλλική κατασκευή ή σκυρόδεμα. Δεν είχα ξαναδεί τούβλα με κλίση 45ο!

Ένας μικροπωλητής εκεί κοντά πουλούσε κι έπαιζε καταπληκτική μουσική των Ίνκας, με το παραδοσιακό όργανο ocarina. Αυτό είναι συνήθως φτιαγμένο από ψημένο πηλό, έχει σχήμα στρογγυλό, ένα ψηλό λαιμό από όπου φυσάει ο οργανοπαίκτης και γύρω-γύρω διάφορες τρύπες εξόδου του αέρα (όπως η φλογέρα), από τις οποίες εξαρτώνται οι μουσικές νότες αναλόγως με το ποιες είναι ανοιχτές και ποιες κλειστές.

Περάσαμε από ωραιότατα δάση και από το καινούργιο αεροδρόμιο της Punta del Este. Ήταν ένα πολύ ωραίο, μοντέρνο κτίριο, με αρχιτεκτονική που θύμιζε έργα του Calatrava. Δεν είχε καμιά σχέση με το δικό μας ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο κουτί στα Σπάτα…

Αμέσως μετά επισκεφθήκαμε το εξοχικό σπίτι του διάσημου ζωγράφου Carlos Páez Vilaró, που ήταν συγχρόνως εργαστήριο, μουσείο, εκθετήριο και ξενοδοχείο με εστιατόριο. Επρόκειτο για ένα μεγάλο συγκρότημα με ιδιόρρυθμη αρχιτεκτονική (θύμιζε Le Corbusier) και υπέροχη θέα, καθώς βρισκόταν χτισμένο επάνω σε ψηλό βράχο με θέα προς τη θάλασσα. Το ξενοδοχείο είχε εννέα ορόφους κάτω από το επίπεδο της reception. Κατέβηκα με το ασανσέρ και κυριολεκτικά χάθηκα μέσα σ' ένα λαβύρινθο από σκάλες, σκαλίτσες, διαδρόμους και διακλαδώσεις, καθώς το κτίριο έχει χτιστεί πλάι στον βράχο και ακολουθούσε πιστά τις προεξοχές και εσοχές του βραχώδους τοιχώματος της απόκρημνης πλαγιάς.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο γιος του ζωγράφου ταξίδευε με ένα αεροπλάνο, το οποίο το 1973 έπεσε και συνετρίβη επάνω στις Άνδεις. Ήταν ανάμεσα στους ελάχιστους διασωθέντες που επέζησαν επί 72 (!) ολόκληρες μέρες στα χιόνια, παρόλο που τα σωστικά συνεργεία είχαν διακόψει πια τις έρευνές τους, επειδή είχαν χάσει κάθε ελπίδα, για την ύπαρξη επιζώντων. Επιβίωσαν τρώγοντας τις σάρκες των (νεκρών άραγε;) συνεπιβατών τους, για να σωθούν από την ασιτία.… Κυκλοφορούσαν τότε ένα σωρό φήμες, αλλά μόνο εκείνοι που έζησαν αυτή τη φρικτή περιπέτεια γνωρίζουν την πλήρη αλήθεια… (Ο κανιβαλισμός δικαιολογείται άραγε, για να σωθεί η ζωή;)

Αυτό το απίστευτο δυστύχημα γράφτηκε δικαίως στην Ιστορία της αεροπορίας… Το 1992 γυρίστηκε κινηματογραφική ταινία με θέμα το φοβερό δράμα στις Άνδεις από τον Φρανκ Μάρσαλ (ελληνικός τίτλος: «Οι επιζήσαντες»).

Στο κοσμοπολίτικο θέρετρο της Punta del Este

Στην Punta del Este είχαν χτίσει βίλες πολλοί πάμπλουτοι από διάφορες χώρες. Η πλειοψηφία τους ήταν Αργεντινοί και λιγότεροι Βραζιλιάνοι, αλλά κι από άλλες εθνικότητες. Επρόκειτο για υπερπολυτελείς κατοικίες παραθερισμού, τις οποίες απολάμβαναν για μικρό διάστημα οι ιδιοκτήτες τους, ενώ τον περισσότερο χρόνο έμενε εκεί μόνο το προσωπικό… Δεν είχαν καθόλου φράχτες ολόγυρα, αλλά μόνο συστήματα συναγερμού και υπηρεσίες φύλαξης, όπως ακριβώς και οι βίλες των αστέρων του Hollywood στο Beverly Hills κ.λπ. Οι επαύλεις δεν είχαν δρόμο κι αριθμό, αλλά μόνο το όνομά τους επάνω σε μία κομψή, αλλά εμφανή πινακίδα.

Σ' αυτά τα "θερινά ανάκτορα" των Κροίσων διοργανώνονταν φοβερά party, που κόστιζαν πολλά εκατομμύρια δολάρια. Συχνά προσκαλούνταν και διεθνείς αστέρες της 7ης τέχνης, της μουσικής, του χορού κ.λπ., που παρευρίσκονταν εκεί έναντι…. αδρής αμοιβής, για να δώσουν αίγλη στις δεξιώσεις των νεόπλουτων!

Επισκεφθήκαμε κατόπιν ένα ωραίο δάσος και περάσαμε μέσα από το πάρκο Jaguel, όπου υπήρχαν περισσότερα από 200 ξύλινα ομοιώματα ζώων για ψυχαγωγία των παιδιών, ημιυπαίθριοι χώροι για πικ-νικ, σκεπασμένοι με ελαφρές στέγες κ.λπ. Για να πάμε σ' ένα γειτονικό νησάκι, περάσαμε από μία τελείως ιδιόρρυθμη γέφυρα σε σχήμα ανεστραμμένου W. Καθώς το αυτοκίνητο τη διέσχιζε, ανεβοκατέβαινε σαν αυτοκινητάκι ή τρενάκι σε λούνα παρκ...

Η πόλη της Punta del Este είναι χτισμένη επάνω σε μία χερσόνησο. Στην άκρη της, αλλά όχι τελείως στη μύτη, έχουν χτίσει ένα φάρο. Είναι ο μόνος φάρος που έχω συναντήσει, ο οποίος περιβάλλεται ολόγυρα από σπίτια! Είναι ο ισχυρότερος της Νότιας Αμερικής και ο τρίτος σε ολόκληρη τη Γη.

Η κεντρική λεωφόρος της πόλης ήταν η Avenida Gorlero με ωραία καταστήματα, ξενοδοχεία, εστιατόρια κ.λπ. Από τη μια πλευρά τής χερσονήσου βρίσκεται ο Ατλαντικός Ωκεανός, που συνήθως έχει πελώρια κύματα, ενώ από την άλλη είναι ο Ρίο ντε λα Πλάτα, όπου συνήθως επικρατεί ηρεμία. Η Πούντα ντελ ΄Εστε θεωρείται επισήμως ως το σημείο διαχωρισμού του ωκεανού από το ποτάμι. Στην πραγματικότητα, όμως, υπάρχει ανάμειξη των νερών πολύ νωρίτερα και γι' αυτό τα νερά του ποταμού είναι υφάλμυρα.

Η πόλη έχει απεριόριστες διαδρομές για περιπάτους κατά μήκος της παραλίας και στις δύο ακτές. Στη μαρίνα της υπήρχαν πάρα πολλά σκάφη αναψυχής, όχι όμως τεράστια γιότ, όπως στις ελληνικές. Αυτό οφειλόταν και στο ότι εκεί δεν έχουν τα υπέροχα ελληνικά νησιά που να δικαιολογούν και να αξιοποιούν τέτοια σκάφη.

Κοντά στην Πούντα ντελ ΄Εστε υπάρχει κι ένα μικρό κατάφυτο νησάκι, σε απόσταση 2 χιλιομέτρων κι ένα άλλο το Isla de los Lobos Marinos λίγο μακρύτερα (στα 8 χλμ.), που πήρε το όνομά του από τους πάρα πολλούς θαλάσσιους λέοντες, που ζουν εκεί. Μέχρι πριν λίγα χρόνια τους σκότωναν κατά χιλιάδες για να πάρουν το δέρμα τους, αλλά πια το κυνήγι τους έχει απαγορευθεί.

Σε ένα σημείο της πλαζ του Ατλαντικού κάποιος Χιλιανός γλύπτης είχε φτιάξει ένα μοντέρνο έργο. Αναπαριστούσε τις άκρες πέντε δακτύλων ενός πελώριου υπερφυσικού ανθρώπινου χεριού, που ξεπρόβαλλαν μέσα από την άμμο…

Επιστρέφοντας, κατά το σούρουπο, συναντήσαμε στη διαδρομή φοβερή μπόρα και δυνατή ανεμοθύελλα. Τα περισσότερα αυτοκίνητα αναγκάστηκαν να σταματήσουν στην άκρη του αυτοκινητόδρομου, γιατί η ορατότητα ήταν ελάχιστη και οι συνθήκες πολύ επικίνδυνες. Στις εφημερίδες της επόμενης μέρας διάβασα ότι υπήρξαν δύο νεκροί, πολυάριθμοι τραυματίες και τεράστιες υλικές ζημιές. Επίσης, είχαν καταρρεύσει 67 πύργοι μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος, με αποτέλεσμα να διακοπεί η παροχή ηλεκτρισμού σε μεγάλες περιοχές της χώρας.

Περιήγηση στο Montevideo

Δευτέρα, 11.3.2002, Montevideo

Ξεκίνησα την ημέρα μου από την Κεντρική Τράπεζα της Ουρουγουάης. Οι έλεγχοι στην είσοδο ήταν ελάχιστοι, αλλά εφάρμοζαν ένα ωραίο σύστημα για τις τσάντες, σακίδια κ.λπ. που ενδεχομένως να κρατούσαν οι επισκέπτες: το έβαζε ο καθένας μέσα σ' ένα μεταλλικό ντουλάπι και έπαιρνε μαζί του το κλειδί. Το ίδιο σύστημα εφαρμοζόταν και σε μεγάλα καταστήματα, σούπερ μάρκετ κ.λπ.

Από την Τράπεζα πήρα τα νομίσματα που ήθελα και μετά επισκέφθηκα το Μουσείο Νομισμάτων, το οποίο στεγαζόταν στο ίδιο κτίριο. Είχε βέβαια ανάμεσα στα εκθέματα και τις δραχμές και τα ευρώ.

Περιδιαβαίνοντας την πόλη είδα πολλούς να πίνουν ένα αφέψημα που ονομάζεται maté ή τσάι της Παραγουάης. Στην Ουρουγουάη η πόση του είναι προαιώνια συνήθεια των εντόπιων, ακόμα πιο διαδεδομένο απ' ό,τι στην Αργεντινή: Οι λιανοπωλητές στα καταστήματα ανέμεναν την πελατεία τους καθισμένοι, πίνοντας "maté". Στις στάσεις των λεωφορείων επίσης έβλεπα τους ανθρώπους να περιμένουν "κουτσοπίνοντας" ματέ. Είδα και αρκετά ζευγάρια να περπατούν στο δρόμο, ο ένας να κρατάει τις κούπες και ο άλλος το θερμός! Ένα άλλο τελείως άγνωστο σε μας θέαμα ήταν να βλέπεις τους ντόπιους να βγάζουν βόλτα το σκυλάκι τους και να κρατάνε στο ένα χέρι το λουρί του σκύλου και στο άλλο το θερμός! Για να μεταφέρουν δε εύκολα τα θερμός με το καυτό νερό, επειδή είναι βαριά, είχαν φτιάξει ειδικές δερμάτινες θήκες με λουρί, ώστε να τα κρεμάνε από τον ώμο. Το δοχείο όπου βάζουν το ποτό (αφέψημα) είναι, συνήθως, φτιαγμένο από κολοκύθα (το περιεχόμενο της οποίας έχουν αδειάσει προηγουμένως) ή από ψημένο πηλό. Το "καλαμάκι" με το οποίο το ρουφούν, ονομάζεται "bombilla" και είναι διαπλατυσμένο στο κάτω μέρος, έχοντας πολλές μικρές τρύπες για να συγκρατεί τα φύλλα του φυτού, δηλαδή λειτουργεί σαν σουρωτήρι. Είναι μάλλον επινόηση των λευκών αποίκων ή των απογόνων τους κρεολών (criollos).

Εντυπωσιακό ήταν επίσης ότι σε όλες τις εξόδους των γκαράζ, ιδιωτικών και κοινόχρηστων, αναβόσβηνε πάντα ένα φως και χτυπούσε ένα δυνατό κουδούνι ή σειρήνα κάθε φορά που ετοιμαζόταν να βγει αυτοκίνητο. Ο ήχος ήταν συνήθως τόσο ισχυρός που θα μπορούσε να ακουστεί ακόμη και στην άλλη άκρη μιας πλατείας!

Στην παραλία του Montevideo αρκετοί έκαναν μπάνιο, παρόλο που το χρώμα του νερού ήταν καφετί από την επίδραση του ποταμού, κι ακόμη περισσότεροι έκαναν ηλιοθεραπεία.

Έκανα μία πολύ μεγάλη βόλτα κατά μήκος της κεντρικής λεωφόρου, η οποία ονομαζόταν «18 Ιουλίου». Αυτός ο μεγάλος δρόμος διέσχιζε την παλιά πόλη κι ολόκληρη τη χερσόνησο κατά μήκος. Περνούσε από πολλές πλατείες, την μία μετά την άλλη. Ενώ, όμως, όλοι οι δρόμοι ανέγραφαν το όνομά τους επάνω σε στύλους, για τις πλατείες δεν υπήρχε τέτοια πρόβλεψη.

Τα κτίρια στο Montevideo ήταν διαφόρων ρυθμών: μοντέρνοι γυάλινοι ουρανοξύστες, κτίρια του μεσοπολέμου με πύργους (όπως το Υπουργείο Υγείας), αλλά και παλιά αρχοντικά του 19ου αιώνα. Έξω από την Εθνική Βιβλιοθήκη, δεξιά κι αριστερά, υπήρχαν τα αγάλματα του Σωκράτη και του Θερβάντες, ενώ μία αφίσα προανήγγειλε μία διάλεξη για τον Οκτάβιο Παζ.

Στην πλατεία Ανεξαρτησίας υπήρχε ο έφιππος ανδριάντας του εθνικού ήρωα στρατηγού Jose Artigas. Την ημέρα εκείνη γιόρταζαν μάλιστα την επέτειο (10.3.1797) της εισόδου του στη στρατιωτική καριέρα και γι' αυτό είχε διοργανωθεί γιορτή με στρατιωτική μπάντα κ.λπ. Σ' αυτά οι Λατινοαμερικανοί έχουν μεγάλη παράδοση!

Το βραδάκι οι περιπλανήσεις μου με πήγαν στο λιμάνι. Εκεί, μέσα και δίπλα στα καταστήματα που πουλούσαν τρόφιμα, υπήρχαν ένα σωρό ταβερνάκια κι εστιατόρια, τα οποία λειτουργούσαν κάθε μεσημέρι, αλλά λίγα μόνο και το βράδυ. Ήταν γραφικά και τα φαγητά τους πολύ νόστιμα.

Ο καθεδρικός ναός είχε ένα εξαιρετικό εσωτερικό φωτισμό. Ενώ επικρατούσε μέσα στην εκκλησία υποβλητικό ημίφως, τα κεφάλια όλων των αγαλμάτων των αγίων και μόνον αυτά ήταν φωτισμένα από πολύ μακριά, χωρίς να φαίνεται καθόλου το φωτιστικό από όπου προερχόταν το φως. Οι κεφαλές των αγίων έμοιαζαν σαν να περιβάλλονταν από φωτοστέφανο. Συγχρόνως, ακουγόταν μία πολύ απαλή, διάχυτη κι απόμακρη εκκλησιαστική μουσική, που νόμιζες ότι ερχόταν από το υπερπέραν...

Ένα απίστευτο θέαμα

Για βραδινό φαγητό πήγα σε μία κεντρική πλατεία στο εστιατόριο «Pasiva» Κάθισα σ' ένα τραπεζάκι στη σκεπαστή βεράντα και παρακολουθούσα την κίνηση στον κεντρικό δρόμο.

Νωρίτερα, μετά το κλείσιμο γραφείων και καταστημάτων, είχα δει διάφορους ρακοσυλλέκτες να ψάχνουν στους σκουπιδοτενεκέδες και να συγκεντρώνουν οτιδήποτε χρήσιμο επάνω σε κάρα. Εκείνο, όμως, που αποτελούσε κυριολεκτικά απίστευτο θέαμα ήταν ότι αυτές οι άμαξες, που έσερναν άλογα ή μουλάρια, διέσχιζαν σε όλο της το μήκος την κεντρικότερη λεωφόρο (σαν να λέμε την Πανεπιστημίου της Αθήνας)! Και δεν ήταν μόνο μια ή δύο. Θα πρέπει να πέρασαν καλπάζοντας (μετά το τέλος της εργασίας τους) τουλάχιστον μία ντουζίνα! Κάθε λίγα λεπτά περνούσε κι από ένα κάρο. Βέβαια, αυτό ήταν δυνατόν επειδή πρώτα-πρώτα η κίνηση των αυτοκινήτων στην πόλη ήταν μικρή κι επειδή στις κτηνοτροφικές χώρες αφθονούσαν τα υποζύγια. Σημειωτέον, ότι δυόμιση χρόνια αργότερα, που ξαναβρέθηκα στο Μοντεβιδέο, δεν είδα πάλι αυτό το θέαμα. Γενικώς στην Ουρουγουάη κυκλοφορούσαν λίγα ιδιωτικά αυτοκίνητα και αντιθέτως πάρα πολλά λεωφορεία.

Φυσικά στο δείπνο παράγγειλα κρέας. Εκεί ο τρόπος του ψησίματος ήταν κάπως διαφορετικός. Τοποθετούσαν τα διάφορα είδη κρέατος επάνω σε ένα μεταλλικό πλέγμα από χονδρά, κάθετα σύρματα, τα οποία σχημάτιζαν τετραγωνάκια. Η μία πλευρά αυτής της ιδιόρρυθμης σχάρας ήταν στερεωμένη κάτω, αλλά κάπως μακριά από τη φωτιά. Η άλλη άκρη της κρεμόταν από μία αλυσίδα και πλησίαζε προς τη φωτιά. Η σχάρα ή δηλαδή κεκλιμένη. Ανάλογα από ποιόν κρίκο της αλυσίδας κρεμόταν, μεταβαλλόταν η κλίση της σχάρας, για να προσαρμόζεται στην ένταση και το μέγεθος της πυράς, ώστε να ψήνονται σωστά τα κρέατα. Αυτή η ανάρτηση με αλυσίδα ήταν μία πολύ έξυπνη επινόηση.

Σε λίγο ήρθε μπροστά μου το πιάτο με το κρέας. Για να είμαι ακριβέστερος ήταν μία πελώρια πιατέλα με ένα γιγαντιαίο φιλέτο κι ένα σωρό γαρνιτούρες! Ήταν νοστιμότατο και τρυφερότατο. Τα κρέατα στην Ουρουγουάη, όπως και στην Αργεντινή, γενικώς δεν έχουν καμία σχέση με αυτά που γνωρίζουμε στην Ευρώπη. Αυτό το κρέας, όμως, θα κόλαζε στα σίγουρα ακόμα και τον φανατικότερο χορτοφάγο! Νομίζω ότι θα απιστούσε στις πεποιθήσεις του! Σημειωτέον δε ότι αυτό το υπέροχο κρέας στοίχιζε εκεί όσο και μία μερίδα ζυμαρικά… Πιστεύω ότι ένας πιστός κρεατοφάγος θα άξιζε να ταξιδέψει μέχρι εκεί, έστω κι αν δεν ενδιαφερόταν για τα αξιοθέατα. Θα τον αποζημίωναν τα… αξιοφάγωτα.

Το μουσείο του Gaucho

Τρίτη, 12.3.2002, Montevideo

Το πρωί πήρα τη λεωφόρο του «Ελευθερωτού Lavalleja» κι έφθασα μέχρι το τέρμα της όπου βρισκόταν το επιβλητικό, φτιαγμένο εξ ολοκλήρου από μάρμαρο, Μέγαρο της Δικαιοσύνης. Κατόπιν επισκέφθηκα το Μουσείο του Gaucho. Γκάουτσος ονομάζονται οι καουμπόυδες της Νότιας Αμερικής. Το μουσείο στεγαζόταν σε ένα υπέροχο παλιό κτίριο στο κέντρο της πόλης, στην έπαυλη Heber, η οποία χτίστηκε το 1896-7 και ανακαινίστηκε πριν λίγα χρόνια. Το κτίριο χρησιμοποιείτο και για εκθέσεις και διάφορες άλλες εκδηλώσεις.

Ανεβαίνοντας μία επιβλητική σκάλα, έφθασα στο Μουσείο. Τα εκθέματα ήταν βέβαια πολλές εκατοντάδες. Κατά την επίσκεψή μου έμαθα καταρχάς ότι το λάσο (lazo) δεν είναι εφεύρεση των καουμπόυδων του νέου κόσμου, αλλά χρησιμοποιείτο ήδη στη Ρωμαϊκή εποχή από τους μονομάχους!

Το συνηθέστερο από τα πυροβόλα όπλα που χρησιμοποιούν οι Γκάουτσος λέγεται trabuco κι έχει κοντή και πολύ φαρδιά κάννη. Είναι πολύ πιθανό οι δικές μας λέξεις "τραμπούκος", "τραμπουκισμός" κ.λπ. να προέρχονται από το όπλο αυτό. Μία άλλη ετυμολογία όμως υποστηρίζει ότι ο όρος προέρχεται από το όνομα ομώνυμης μάρκας πούρων, τα οποία συνήθιζαν άλλοτε να χαρίζουν οι πολύ πλούσιοι στους μπράβους τους.

Ένα άλλο όπλο των Γκάουτσος ήταν η boleadora, δηλαδή τρεις μπάλες δεμένες με χωριστό σκοινί ή δέρμα η κάθε μια. Είχαν σχήμα σφαίρας ή αχλαδιού κι ήταν φτιαγμένες από διάφορα υλικά (πέτρα, μέταλλο, ξύλο, μάρμαρο κ.λπ.).

Βασικά εξωτερικά γνωρίσματα των Γκάουτσος εκτός από την boleadora ήταν:

• η chiripa = κάλυμμα σαν ποδιά, που προφυλάσσει από το κρύο

• η bota de porto = ασκί

• το poncho = κάλυμμα του επάνω μέρους του σώματος, ριχτό χωρίς μανίκια (το οποίο υιοθέτησαν και χρησιμοποιούν πλέον οι ορειβάτες κ.λπ.). Αν και δεν είναι τόσο γνωστό, οι Γκάουτσος αρχικά κυνηγούσαν άγρια ζώα και μόνο αργότερα άρχισαν να εκτρέφουν ζώα.

Άλλα μέρη του εξοπλισμού τους ήρθαν από την Ευρώπη, όπως το μαχαίρι-στιλέτο, οι ζώνες (τις οποίες χρησιμοποιούσαν στη μάχη οι Αιγύπτιοι, οι Πέρσες και οι Έλληνες, για να προστατεύουν τα μαλακά μέρη της κοιλιάς). Οι Γκάουτσος μάλιστα βάζουν μέσα στη ζώνη και το κομπόδεμά τους.

Η κόρνα (chifle) είναι επίσης απαραίτητο στοιχείο του εξοπλισμού τους. Το εντυπωσιακό ήταν, όμως, οι τεράστιες ποσότητες ασημιού: αναβατήρες, σπιρούνια, χαλινάρια, γκέμια, μαστίγια (rebenque), χαϊμαλιά και διακοσμητικά των αλόγων, κατασκευασμένα όλα από ατόφιο ασήμι! Ακόμη και η διακόσμηση στις σέλες ήταν ασημένια. Αυτό ακριβώς το πολύ ασήμι θάμπωσε τους κατακτητές ("κoνκισταδόρες") Ισπανούς μετά την ανακάλυψη της Αμερικής κι έφερε την καταστροφή στους ιθαγενείς...

Λίγο πιο κάτω από το Μουσείο, σ' ένα σημείο όπου η οδός 18 Ιουλίου δημιουργούσε διχάλα, υπήρχε ο έφιππος ανδριάντας προς τιμήν του Γκάουτσο.

Η νέα ήπειρος μάς προμήθευσε κι ένα σωρό άλλα προϊόντα, που δεν υπήρχαν μέχρι τότε στον παλιό κόσμο όπως: πατάτα, αραβόσιτο, κακάο, καπνό, μαντιόκα ή μανιόκα (που αποτελεί βασικό στοιχείο διατροφής στους τροπικούς).

Στο αεροπλάνο, διαβάζοντας μία τοπική εφημερίδα, έμαθα ότι μετά από δέκα και πλέον χρόνια επίμονων αιτημάτων της Ουρουγουάης αποφάσισε τελικά η γαλλική κυβέρνηση, να επιστρέψει τα οστά του τελευταίου γνωστού απογόνου των Charrua (= φυλή ιθαγενών της Ουρουγουάης, που έχει πλέον εκλείψει). Ο σκελετός του φυλάσσεται στο "Μουσείο του Ανθρώπου" στο Παρίσι (Musée de l' Homme). Εύλογη, βέβαια, η απορία πώς βρέθηκε ο σκελετός εκεί. Λοιπόν, πριν από πολλές δεκαετίες κάποιος Γάλλος επιχειρηματίας είχε πάρει αυτόν τον ιθαγενή από την πατρίδα του μαζί με άλλους τρεις. Τους μετέφερε στη Γαλλία και τους επιδείκνυε σ' ένα τσίρκο έναντι πληρωμής εισιτηρίου! Ο ένας απ' αυτούς έκανε απεργία πείνας μέχρι θανάτου, ενώ οι άλλοι δύο δραπέτευσαν και χάθηκαν. Ο σκελετός του τελευταίου των Charrua επρόκειτο να μεταφερθεί και να ταφεί με μεγάλες τιμές στο Πάνθεον στην Ουρουγουάη…

Paraguay

Ταξιδεύοντας προς την Παραγουάη

Έφθασα στο μεγάλο αεροδρόμιο «Ezeiza» του Buenos Aires με καθυστέρηση μισής ώρας. Εκεί έμαθα ότι πρέπει να πάω σε άλλο τέρμιναλ για να πάρω την πτήση προς Ασουνσιόν, την πρωτεύουσα της Παραγουάης. Ευτυχώς που δεν είχα αποσκευές κι που μιλάω Ισπανικά, αλλιώς θα ήταν απίθανο να προλάβω την πτήση μου!

Μετά από μιάμιση ώρα πτήση, το αεροπλάνο προσγειώθηκε στην Ασουνσιόν, όπου (όπως και σε όλα τα αεροδρόμια εκεί) περνούσαν τις αποσκευές από ακτίνες Χ κατά την άφιξη! Επίσης, παντού ζητούσαν (στα σύνορα και στα ξενοδοχεία) να γράψεις την οικογενειακή σου κατάσταση στα έντυπά τους!

Διαφορά ώρας μεταξύ Παραγουάης και Αργεντινής δεν υπήρχε. Με το που έφτασα άλλαξα αμέσως χρήματα. Η επίσημη ισοτιμία ήταν 1$ = 4.800 Guarani. Ενώ πολλοί πρότειναν φορτικά στους τουρίστες να αλλάξουν χρήματα, περιέργως η τιμή που έδιναν στην μαύρη αγορά δεν ήταν πολύ διαφορετική.

Το ξενοδοχείο μου «Sabe Center» ήταν πολύ κεντρικό, όπως ακριβώς το είχα ζητήσει, και είχε 17 ορόφους. Η θέα από εκεί ψηλά ήταν πολύ ωραία, ιδίως από το δωμάτιό μου που ήταν στον τελευταίο όροφο. Αλλά πλάι στα πανύψηλα κτίρια υπήρχαν χαμόσπιτα ή άχτιστα οικόπεδα. [Το ξενοδοχείο διέθετε σύνδεση με το Internet σε όλα τα δωμάτια, δωρεάν].

Έκανα μία αναγνωριστική βόλτα πριν πάω για ύπνο. Διέκρινα ότι, όπως και στην Αργεντινή, οδηγούσαν από δεξιά. Η κυκλοφορία των αυτοκινήτων ήταν πολύ πυκνή (μεγάλη διαφορά σε σχέση με την Ουρουγουάη). Αυτό οφειλόταν στο ότι επιτρεπόταν η εισαγωγή μεταχειρισμένων αυτοκινήτων. Τα οχήματα έρχονταν μέσω του λιμανιού «Iquique» της Χιλής και ήταν πάρα πολύ φθηνά. Είδα μάλιστα και μία διαμαρτυρία κάποιων που φορούσαν πελώριες, μασκαράδικες μάσκες και κρατούσαν πινακίδες, που έγραφαν: «Φίλοι οδηγοί μη διπλοπαρκάρετε!».

Σε αντίθεση με την Αργεντινή και με την Ουρουγουάη, η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού της Παραγουάης ήταν ιθαγενείς Guarani και μιλούσαν τη δική τους γλώσσα, εκτός από τα Ισπανικά.

Η πρωτεύουσα της Παραγουάης

Τετάρτη, 13.3.2002, Asunción

Ο πρωινός μπουφές ήταν λουκούλλειος. Εκεί συνάντησα για πρώτη φορά πλήρη ποικιλία τροπικών φρούτων, εξαιρετικά γευστικών (π.χ. ανανά, παπάγια, μάνγκο, μπανάνες κ.λπ.), αλλά συγχρόνως και τεράστια ποικιλία φρούτων εύκρατων χωρών (όλα τα δικά μας, από ακτινίδιο μέχρι μήλο και από πεπόνι μέχρι αχλάδι). Αυτό οφείλεται στο υποτροπικό κλίμα της χώρας, που ευνοεί την παραγωγή τεράστιας ποικιλίας φρούτων.

Για μία ακόμη φορά διαπίστωσα ότι έπρεπε να διασταυρώνεις τις πληροφορίες, που σου έδιναν. Ο ταξιτζής μού είπε πως δεν κυκλοφορούσαν κέρματα (λάθος) και στο ξενοδοχείο με πληροφόρησαν ότι δεν διοργανώνονταν εκδρομές κι ότι δεν υπήρχαν γραφεία τουρισμού (επίσης λάθος).

Επειδή η κεντρική Τράπεζα βρισκόταν, περιέργως, πολύ μακριά από το κέντρο, αποφάσισα να δοκιμάσω την τύχη μου σε άλλες Τράπεζες. Στη δεύτερη βρήκα εξυπηρετικούς ανθρώπους, οι οποίοι με προμήθευσαν όλα τα νομίσματα που ήθελα. Το κεντρικό Ταχυδρομείο στεγαζόταν σ' ένα ωραίο παλαιό κτίριο με εσωτερική υπαίθρια αυλή (patio).

Στην Plaza de los Heroes (Πλατεία Ηρώων) βρισκόταν το «Εθνικό Πάνθεον των Ηρώων», το οποίο αρχικά ήταν εκκλησία, μέχρι το 1936. Εκεί ήταν και το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, όπου είναι θαμμένοι αρκετοί πρόεδροι, στρατάρχες, στρατηγοί κ.λπ. Στην περιοχή αυτή είδα και μία μεγάλη διαδήλωση με πολύ φανατισμό και μαχητικότητα…

Η τιμητική φρουρά του Μνημείου ήταν ναύτες! Αυτό ήταν πολύ περίεργο, γιατί η Παραγουάη μαζί με την Βολιβία είναι οι μόνες χώρες της Αμερικής, που δεν έχουν θάλασσα! Πολύ εύλογα θα περίμενε κανείς ότι δεν θα έχει πολεμικό ναυτικό. Κι όμως έχει! Πίσω από το Προεδρικό Μέγαρο, μάλιστα, ήταν αγκυροβολημένη στο ποτάμι μία παλιά κανονιοφόρος, η οποία είχε μεταβληθεί σε Ναυτικό Μουσείο. Ονομαζόταν «Cañonero Humaita» και είχε κατασκευαστεί στην Ιταλία, το 1929. Μέσα υπήρχαν ενθύμια και φωτογραφίες από τον πόλεμο της Τριπλής Συμμαχίας (1864-1870) εναντίον Βραζιλίας, Αργεντινής και Ουρουγουάης, στον οποίο η Παραγουάη ηττήθηκε και μόνο το 25% του πληθυσμού της επέζησε! Έχασε δε πάρα πολλά εδάφη, που της τα πήραν οι γειτονικές χώρες. Τα πιο ενδιαφέροντα εκθέματα ήταν δύο παλιοί μεταλλικοί κώδικες κρυπτογράφησης μηνυμάτων. Πλάι στα φινιστρίνια της πλώρης είχαν τοποθετήσει στη σειρά τις προτομές διαφόρων ηρώων της χώρας.

Το Προεδρικό Μέγαρο, που βρισκόταν πολύ κοντά, ήταν ένα λευκό κτίριο σε στυλ Λούβρου. Ενώ επί δικτατορίας του στρατηγού Stroessner (1954 - 1989!) ήταν τελείως απρόσιτο, πλέον ήταν δυσπρόσιτο και φυλασσόμενο από ένα σωρό στρατιωτικούς και αστυνομικούς.

Κατά την περιήγησή μου εκεί διαπίστωσα ότι στην Παραγουάη το πιο συνηθισμένο δοχείο (κύπελλο) για το ρόφημα maté -που εκεί είχε και την ονομασία «Tereré», ενώ στη Βραζιλία «Chimarrón» (λέξη που άκουγα στα Βραζιλιάνικα τραγούδια, αλλά δεν την έβρισκα στα λεξικά!)- ήταν φτιαγμένο από κέρατο μεγάλου ζώου. Είδα, επίσης, μία ωραία θήκη για θερμός, που είχε ειδικές υποδοχές για το κύπελλο και για το καλαμάκι «μπομπίγια». Δυστυχώς, ο ιδιοκτήτης του, ένας στρατιώτης, δεν μου επέτρεψε να το φωτογραφίσω.

Στο δρόμο είδα να παίζουν ένα παιγνίδι με τετραγωνάκια, σαν ντάμα, χρησιμοποιώντας για πιόνια τα καλύμματα μπουκαλιών αναψυκτικών…

Ο σιδηροδρομικός σταθμός βρισκόταν στην ίδια πλατεία (πλατεία Ουρουγουάης) με το ξενοδοχείο μου. Δυστυχώς, τα τρένα είχαν πάψει να λειτουργούν λίγα χρόνια πριν. Στη θέση του σταθμού των τρένων υπήρχε πια μόνο το Σιδηροδρομικό Μουσείο και μία ατμομηχανή, η οποία έκαιγε ξύλα για να κινηθεί. Ήταν τόσο αρωματικός ο καπνός της που μερικοί άνοιγαν τα παράθυρα για να τον μυρίσουν… Τα παλιά βαγόνια είχαν κι ένα μικρό εξώστη με κάγκελο στην άκρη γύρω-γύρω, στον οποίο έπρεπε να βγεις, αν ήθελες να πας στο διπλανό βαγόνι…

Έμαθα, επίσης, ότι μέχρι τελευταία σ' ένα νυχτερινό κέντρο παρουσίαζαν τον παραδοσιακό «Χορό των μπουκαλιών», αλλά δυστυχώς κι αυτό το θέαμα σταμάτησε, γιατί το κέντρο έκλεισε…

Το χρυσό κύκλωμα

Πέμπτη, 14.3.2002, Paraguay

Επιχείρησα να κάνω μία εκδρομή, για να επισκεφθώ κι άλλα σημεία της χώρας. Ρωτώντας, έμαθα ότι δεν υπήρχαν καθόλου επισκέπτες στη χώρα, εκτός όσων πήγαιναν για δουλειές. Απ' ό,τι κατάλαβα, τα τελευταία χρόνια είχαν γίνει αιματηρές διαδηλώσεις και ταραχές και γι' αυτό ο τουρισμός είχε "πέσει", κυριολεκτικά, στο μηδέν. Τουρίστας δεν υπήρχε πια ούτε για δείγμα! Κατόπιν αυτών αναγκάστηκα να πάρω μόνος μου ένα αυτοκίνητο με ξεναγό, για να με πάει στα αξιοθέατα. Ήταν η μόνη λύση, που μου είχε απομείνει. Θα κάναμε μαζί το «Circuito de Oro», δηλαδή το Χρυσό Κύκλωμα.

Εκείνο που σε εντυπωσίασε σε όλη τη διαδρομή ήταν η πυκνή και καταπράσινη βλάστηση. Όπως με πληροφόρησε ο οδηγός μου, εκεί έβρεχε όλο το χρόνο και δεν υπήρχε εποχή 3 έως 4 μηνών ξηρασίας, όπως στις περισσότερες τροπικές χώρες και στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Όπου δεν υπήρχαν δε φυτείες, φύτρωνε γρασίδι. Δεν είχες παρά να το κουρέψεις λίγο για να αποκτήσεις γκαζόν! Αυτό το φυσικό χορτάρι αποτελούσε άφθονη και δωρεάν τροφή για τα ζώα.

Η πρώτη στάση ήταν ένα κέντρο χειροτεχνίας στο χωριό Itá. Ένα καλοδουλεμένο υφαντό σαν κέντημα, που για να γίνει χρειαζόταν δουλειά ενός μήνα, κόστιζε μόνο 21$! Εκεί μιμούνταν, με μία εξαιρετική τεχνική και φοβερή δεξιοτεχνία που ονομάζεται Ñaduti, τον ιστό της αράχνης! Ένα άλλο προϊόν της περιοχής ήταν οι πολύχρωμες, ψεύτικες κότες, που υποτίθεται ότι φέρνουν τύχη, σαν καλό γούρι.

Στο Yaguarón επισκέφθηκα μία εκκλησία του 16ου αιώνα, που είχαν χτίσει οι Φραγκισκανοί μοναχοί. Ήταν εντυπωσιακά πελώρια για ένα τόσο μικρό μέρος! Αρχικά είχε χτιστεί μόνο σαν υπόστεγο (λόγω της ζέστης) και ήταν εξ ολοκλήρου ξύλινη. Τα ξύλινα υποστυλώματα που στήριζαν τη σκεπή ήταν απίστευτα ψηλά και ισχυρά. Κάθε ένα απ' αυτά αποτελείτο από ένα μονοκόμματο, χονδρό κορμό δένδρου. Αργότερα πρόσθεσαν και τους τοίχους, για να προστατεύσουν τους πιστούς από τους ανέμους και το ανεμόβροχο.

Πληροφορήθηκα, επίσης, ότι στα πρώτα χρόνια οι Ισπανοί κατακτητές, επειδή υπήρχε λειψανδρία (ή μήπως άραγε επειδή ήθελαν περισσότερους απογόνους;) είχαν επιτρέψει στους άνδρες να παντρεύονται 5 έως 7 γυναίκες!

Έκανε φοβερή ζέστη και για να μη σβήνουμε τον κλιματισμό του αυτοκινήτου κάθε φορά που σταματούσαμε ο οδηγός είχε επινοήσει το εξής σύστημα: άφηνε τη μηχανή αναμμένη με τον κλιματισμό σε λειτουργία και κλείδωνε το αμάξι με ένα δεύτερο κλειδί! Το αυτοκίνητό του ήταν ένα mini-bus KIA, εξοπλισμένο όχι μόνο με δύο πλαϊνούς καθρέφτες αλλά και με άλλους δύο εμπρός και πίσω, σε κατάλληλες θέσεις, με τους οποίους παρακολουθούσε ο οδηγός τούς προφυλακτήρες του, ώστε να διευκολύνεται στο ακριβές παρκάρισμα όταν ο διαθέσιμος χώρος είναι πολύ στενός.

Στη διαδρομή είδα πολλές φυτείες, ιδίως ζαχαροκάλαμου, από το οποίο εκτός από ζάχαρη έβγαζαν και ρούμι, που ονομαζόταν Caña blanca. Τα δένδρα που παράγουν τα υπέροχα φρούτα mango ήταν πελώρια. Η καλύτερη εποχή με τα πιο γευστικά mango και τη μεγαλύτερη παραγωγή ήταν οι μήνες Νοέμβριος και Δεκέμβριος. Επίσης, στο πλάι του δρόμου είδα πάρα πολλές αγελάδες, που έβοσκαν αμέριμνες σε απέραντους αγρούς. Στην Ευρώπη πραγματικά ευτυχισμένες αγελάδες νομίζω ότι υπάρχουν μόνο στις διαφημίσεις….

Στην περιοχή Chololó επισκέφθηκα κάτι πηγές, που δημιουργούσαν μίνι-καταρράκτες, τα νερά των οποίων σχημάτιζαν ένα μικρό ποτάμι.

Σ' ένα κατάστημα μαναβικής είδα, εκτός από τα γνωστά λαχανικά, και τελείως μαύρες πατάτες(!) καθώς και κάτι μικρές πράσινες κολοκύθες, εκτός από τις συνηθισμένες κίτρινες.

Η Παναγία είναι η προστάτιδα της Παραγουάης, οπότε οι περισσότεροι ναοί (ίσως πάνω από τους μισούς) ήταν αφιερωμένοι σ' Αυτήν. Τρεις από τις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας έχουν ονομασθεί από την Παρθένο Μαρία: Concepción (= Σύλληψη), Encarnación (= Ενσάρκωση) και η πρωτεύουσα Asunción (= Ανάληψη). Η πλήρης ονομασία της πρωτεύουσας, όταν ιδρύθηκε, ήταν: Nuestra Señora Santa Maria de la Asunción (= η Κυρία μας Αγία Μαρία της Αναλήψεως). Φυσικά αυτός ο "γλωσσοδέτης" πολύ γρήγορα περιορίστηκε μόνο στην τελευταία λέξη…

Στο μεσημβρινό φαγητό έφαγα ένα υπέροχο ψητό μοσχάρι. Εκεί όχι μόνο τα κρέατα, αλλά ακόμη και τα κοτόπουλα ήταν τελείως αγνά (δεν μύριζαν ψαράλευρα) είχαν, όμως, την ίδια τιμή με τα άλλα κρέατα. Σαν επιδόρπιο έφαγα (για πρώτη μου φορά) γλυκό από παπάγια, που θύμιζε λιγάκι το δικό μας κυδώνι στον φούρνο.

Όμως, η άφθονη κρεοφαγία, έστω και με μη νοθευμένα προϊόντα, έχει ως συνέπεια συχνούς θανάτους από εμφράγματα κι εγκεφαλικά. Οπότε, ο μέσος όρος ζωής των Παραγουανών ήταν απίστευτα χαμηλότερος από τον δικό μας. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει, για άλλη μια φορά, ότι οι γιατροί έχουν δίκιο.

Μετά το γεύμα επισκέφθηκα την πολύ μεγάλη, αλλά και πολύ ρηχή λίμνη Υπακαράι. Στις όχθες της υπήρχε μια ωραία κόκκινη αμμουδιά. Γενικά το χώμα της Παραγουάης είναι κόκκινο και πολύ εύφορο.

Δίπλα στη λίμνη βρίσκεται το χωριό San Bernandino, ο κυριότερος τόπος παραθερισμού των Παραγουανών. Εκεί είχαν πολυτελέστατες βίλες οι πλούσιοι της Ασουνσιόν, για να περνούν τις διακοπές τους. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε ότι οι επαύλεις αυτές είχαν μία ειδική υποδοχή για τα σκουπίδια από μεταλλικό πλέγμα, τοποθετημένη πολύ ψηλά, ώστε να μην τα φθάνουν τα σκυλιά με τα γνωστά αποτελέσματα… Πολύ απλό σύστημα, σαν το αυγό του Κολόμβου.

Επιστρέψαμε μέσω Ιταουγκουά, που ήταν κέντρο της χειροτεχνίας και κατόπιν περάσαμε από τις πρεσβείες και τις επαύλεις των πλουσίων της Ασουνσιόν.

Αξιοπερίεργα και αξιοσημείωτα

• Η Παραγουάη έχει περιέργως δύο εθνόσημα: Το πρώτο είναι ένα λιοντάρι και δίπλα του έχει έναν ιστό, στην κορυφή του οποίου υπάρχει ο κόκκινος σκούφος της Γαλλικής Δημοκρατίας. Το δεύτερο είναι ένα αστέρι, που περιβάλλεται από ένα στεφάνι ελιάς. Η σημαία της Παραγουάης έχει στο κέντρο της από την μία πλευρά της το ένα εθνόσημο κι από την άλλη το άλλο! Πρέπει να είναι η μοναδική σημαία κράτους σε όλη τη Γη που δεν είναι όμοια από τις δύο πλευρές της, αλλά έχει δύο διαφορετικές όψεις!

• Στη Λατινική Αμερική υπάρχουν ολόκληρες πόλεις που φέρουν ονόματα στρατιωτικών, όπως π.χ. Coronel Oviedo (= συνταγματάρχης Οβιέδο) στην Παραγουάη ή Comodoro Rivadavia (= πλωτάρχης Ριβαντάβια) στην Αργεντινή. Στην Παραγουάη, μάλιστα, υπήρχε άλλοτε και η πόλη Stroessner (προς τιμήν του ομώνυμου δικτάτορα), όπως άλλωστε και οι πόλεις Λένιγκραντ και Στάλιγκραντ στην παλιά Σοβιετική Ένωση. Αλλά, όπως έλεγαν οι αρχαίοι Ρωμαίοι: «Sic transit Gloria mundi…» (= έτσι παρέρχεται η δόξα στον κόσμο). Βεβαίως, πολλοί περισσότεροι είναι οι δρόμοι και οι πλατείες που έχουν τα ονόματα διαφόρων στρατιωτικών.

• Η πλειοψηφία των κατοίκων μιλάει τη γλώσσα των ιθαγενών Guaraní, η οποία αρχικά ήταν μόνο προφορική. Οι ιεραπόστολοι μερίμνησαν να της φτιάξουν γραφή, με βάση το λατινικό αλφάβητο. Στη γλώσσα αυτή Paraguay σημαίνει «ποταμός που οδηγεί στη θάλασσα». Ο ποταμός αυτός, που έδωσε το όνομα στη χώρα, τη διαιρεί σε δύο σχεδόν ίσα μέρη: το Βορειοδυτικό ονομάζεται Chaco και είναι άγονο (έχει σαβάνες και ημιέρημες περιοχές), το Νοτιοανατολικό είναι η κυρίως Παραγουάη με πολύ εύφορο έδαφος και πολλές βροχές. Εκεί μένει και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και παράγεται σχεδόν το σύνολο των προϊόντων. Το Chaco είναι η "άγρια Δύση" της χώρας.

• Η μουσική της Παραγουάης έχει δεχθεί επίδραση από την ευρωπαϊκή. Το χαρακτηριστικό της μουσικό όργανο είναι η άρπα και κατά δεύτερο λόγο η κιθάρα (ενώ στην Αργεντινή το μπαντονεόν και το βιολί). Διαφέρει δε αρκετά από τη μουσική των άλλων Λατινοαμερικανικών χωρών. Διάσημος τραγουδιστής από την Παραγουάη, γνωστός σ' ολόκληρο τον κόσμο, υπήρξε ο Luis Alberto del Parana (ο οποίος πέθανε νέος, το 1975), καθώς και οι Los tres Paraguáios, οι οποίοι έκαναν γνωστή τη μουσική της χώρας σε όλη την υφήλιο.

Επιστροφή στο Buenos Aires 2

Παρασκευή, 15.3.2002, Asunción - Buenos Aires

Το πρωί έκανα μία βόλτα, για να δω τον καθεδρικό ναό. Ήταν η τρίτη φορά που έβρισκα την είσοδο κλειστή, αλλά παρακάλεσα και τελικά μου επέτρεψαν να μπω μέσα από την πίσω πόρτα.

Στο αεροδρόμιο (που ονομαζόταν «Pettirossi», από το όνομα του πρώτου αεροπόρου της Παραγουάης) μετά τον έλεγχο ασφαλείας (ακτίνες Χ για τις αποσκευές και ανιχνευτής μετάλλων για τους ανθρώπους), ένας αστυνομικός με πήρε παράμερα, άνοιξε και ερεύνησε τη χειραποσκευή μου και μετά μου έκανε εξονυχιστικό σωματικό έλεγχο. Όπως μου είπε, έψαχνε για ναρκωτικά. Μάλλον τον ερέθισε η περίεργη κι ασυνήθιστη αμφίεσή μου (σχεδόν στρατιωτική στολή, πολλά ρούχα για τόσο υψηλές θερμοκρασίες, ιδιαίτερα πολλές τσέπες κ.λπ.), την οποία θεώρησε ύποπτη.

Το αεροπλάνο της βραζιλιάνικης εταιρείας VARIG, της άλλοτε μεγαλύτερης αεροπορικής εταιρείας στη Λατινική Αμερική, ήταν σχεδόν άδειο. Οι επιβάτες δεν κάλυπταν ούτε το 5% των θέσεων. Το ίδιο και όταν πήγαινα. Σκέφθηκα, λοιπόν, ότι η πτήση αυτή σύντομα θα καταργείτο, ελλείψει επιβατών, ως αντιοικονομική… Εντύπωση μου έκανε και ότι στα αεροπλάνα της επιτρεπόταν, περιέργως, η χρήση κινητών τηλεφώνων στο έδαφος.

Στο Buenos Aires έκανε υγρή, αποπνικτική ζέστη, καθώς λίγο πριν είχε ξεσπάσει μία δυνατή μπόρα. Νόμιζες ότι βρίσκεσαι σε τροπική χώρα. Από το ραδιόφωνο άκουσα ότι στην πόλη Calafate, που βρίσκεται νότια, αλλά όχι τόσο μακριά όπως η Ουσουάια, έριξε τόσο χιόνι που ματαιώθηκαν πολλές εκδηλώσεις και ακυρώθηκαν όλες οι πτήσεις από και προς το αεροδρόμιό της. Επίσης, στο Perito Moreno (Εθνικό Πάρκο, το οποίο πήρε το όνομα ενός πρωτοπόρου εξερευνητή), πολλοί επισκέπτες είχαν αποκλεισθεί, γιατί η κακοκαιρία είχε καταστρέψει τους δρόμους! Ωστόσο, στο Buenos Aires "έσκαγε ο τζίτζικας"!

Παρότι στην πρωτεύουσα της Αργεντινής υπήρχαν πάμπολλα ταξί, τα οποία μάλιστα μετά την υποτίμηση ήταν πάμφθηνα, προτίμησα να πάρω ένα λεωφορείο της εταιρείας «Manuel Tienda León», που ήταν καλά οργανωμένη, για να πάω στο κέντρο της πόλης. Η πόλη διέθετε και υπόγειο δίκτυο σιδηροδρόμου, που ονομαζόταν Subte (είναι συγκεκομμένη η λέξη Subterráneo = υπόγειος). Από εκεί μ' ένα ταξί πήγα στο ξενοδοχείο, όπου με περίμεναν οι αποσκευές μου. Τις είχαν βάλει όχι μόνο σε ειδικό δωμάτιο, αλλά τις είχαν επιπλέον ασφαλίσει και πίσω από ένα μεταλλικό πλέγμα, κλειδωμένο με λουκέτο!

Το βράδυ έφαγα για τελευταία φορά από το υπέροχο κρέας τους σ' ένα τυπικό εστιατόριο. [Παρεμπιπτόντως, οι ταβέρνες και τα ρεστοράν είχαν πολύ συχνά στην είσοδό τους ένα μεγάλο ομοίωμα μοσχαριού σε φυσικό μέγεθος! Αποτελούσε σήμα κατατεθέν της μεγάλης παραγωγής κρέατος.] Το φιλέτο που παράγγειλα κάλυπτε ολόκληρο το πιάτο και είχε πάχος πάνω από 4 εκατοστά. Μου έφεραν και μία πιατέλα γεμάτη με τηγανιτές πατάτες. Το κρέας ήταν τρυφερότατο και νοστιμότατο, αλλά με δυσκολία κατάφερα να το φάω ολόκληρο! Και βέβαια δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος εκεί από "τρελές αγελάδες". Μαζί με ένα μπουκάλι κρασί, ένα μπουκάλι μεταλλικό νερό και μια κρέμα καραμελέ, πλήρωσα κάτι λιγότερο από 6.000 δραχμές (18 €)! Η τιμή του δολαρίου είχε διπλασιαστεί (όπως έγινε το 1953 και στην Ελλάδα), αλλά εκεί δεν σταμάτησε η υποτίμηση. Έμαθα δε ότι το peso της Αργεντινής έπεσε ακόμη πάρα πέρα. Είχε ήδη φθάσει στο 40% της τιμής που είχε σταθερά μέχρι τρεις μήνες πριν από το ταξίδι μου!

Μια σπάνια ηλεκτρική θύελλα

Το βράδυ, όταν έσβησα το φως για να κοιμηθώ, παρατήρησα κάτι περίεργες φωτεινές αναλαμπές έξω από την μπαλκονόπορτά μου. Υπέθεσα ότι κάποια φωτεινή επιγραφή ή διαφήμιση θα είχε πάθει βλάβη και γι' αυτό αναβόσβηνε. Δεν έδωσα λοιπόν μεγάλη σημασία. Όμως, η ένταση του φωτός και τα διαστήματα του σκότους ήταν ακανόνιστα και πολύ ασυνήθιστα. Αυτό μου κίνησε την περιέργεια και πλησίασα κοντά στο τζάμι για να δω τι συνέβαινε έξω. Με μεγάλη κατάπληξη παρατήρησα ότι ο ουρανός φωτιζόταν πού και πού έντονα από κάτι που έμοιαζε να είναι ηλεκτρικές εκκενώσεις. Βγήκα αμέσως έξω στο μπαλκόνι και από 'κει απόλαυσα ένα πρωτοφανές θέαμα. Ήταν τελικά αστραπές, χωρίς να συνοδεύονται από ήχο! Πολύ σπάνια υπήρχε το γνωστό σε όλους "φωτεινό φίδι", που δείχνει την πορεία του κεραυνού. Ο ουρανός σε μεγάλη έκταση φωτιζόταν από ένα διάχυτο φως, αλλού περισσότερο έντονο κι αλλού λιγότερο. Έδινε μάλλον την εντύπωση ότι το φως ερχόταν από γιγαντιαίους προβολείς ή φωτογραφικά φλας με φοβερή ένταση, που φώτιζαν άπλετα τον ουρανό.

Η συχνότητα δεν ήταν σταθερή, αλλά οπωσδήποτε πολύ πυκνή, αρκετές φορές μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Τα σκοτεινά διαστήματα ήταν πάντως μικρά, όπως περίπου όταν ανάβουν πολλά πυροτεχνήματα σχεδόν συγχρόνως σε κάποια μεγάλη γιορτή. Επιπλέον, δεν έβρεχε καθόλου εκείνη την ώρα ώστε να δικαιολογούνται οι κεραυνοί. Απλώς, μισή ώρα πριν είχε ψιχαλίσει λιγάκι.

Δεν χόρταινα το εκπληκτικό θέαμα αυτής της τελείως αθόρυβης "ηλεκτρικής θύελλας". Επρόκειτο για εκκενώσεις ηλεκτρικών φορτίων ανάμεσα σε νέφη, σε πολύ μεγάλες αποστάσεις, ώστε να μη φθάνει ούτε ίχνος ήχου μέχρι το έδαφος. Ήταν ένα θέαμα που δεν είχα ξαναδεί ποτέ! Φαίνεται ότι ο καλός Θεός, αφού δεν με αξίωσε να δω το περίφημο Νότιο Σέλας (Aurora Australis) επί τόσες νύχτες στην Ανταρκτική, μου έστειλε αυτό το αναπάντεχα υπέροχο δώρο, για να με αποζημιώσει… Την επομένη, όταν ρώτησα διάφορους κατοίκους του Buenos Aires, μου είπαν ότι το είχαν παρατηρήσει κι αυτοί. Είναι ένα πολύ σπάνιο φαινόμενο και ουδέποτε το είχαν ξαναδεί σε τέτοια ένταση, ούτε σε τόσο μεγάλη διάρκεια.

Στον τάφο της διάσημης Εβίτας

Σάββατο, 16.3.2002, Buenos Aires

Το πρωί πήγα με ταξί (για να κερδίσω χρόνο) στο γνωστό κεντρικό νεκροταφείο του Buenos Aires, που ονομαζόταν Recoleta (από το παλιό μοναστήρι Monastero de los Padres Recoletos). Εκεί υπήρχαν μεγάλα, πανάκριβα ταφικά μνημεία, που μερικές φορές έφθαναν σχεδόν το ύψος διώροφου κτιρίου! Οι περισσότεροι τάφοι ήταν μαρμάρινοι, περίτεχνοι και υπερπολυτελείς. Μόνο λίγοι είχαν μικρό ύψος, όπως συνήθως οι δικοί μας. Έψαξα να βρω τον τάφο της θρυλικής και πολυσυζητημένης Εβίτας Ντουάρτε Περόν. Ρώτησα επανειλημμένως και τελικά, μετά από πολλές περιπλανήσεις, τον βρήκα. Ήταν ο οικογενειακός της τάφος και δεν ξεχώριζε από τους άλλους, ούτε ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακός. Όμως, καθημερινώς ο κόσμος άφηνε εκεί αρκετά λουλούδια κι ανθοδέσμες, τόσες δεκαετίες μετά από τον θάνατό της! Υπήρχαν, επίσης, πολλές εντοιχισμένες αναθηματικές πλάκες, αφιερωμένες στη μνήμη εκείνης που κάποτε συνάρπαζε τα πλήθη της χώρας της (και όχι μόνο…).

Κατόπιν επισκέφθηκα την παλιά συνοικία La Boca, όπου ήταν το πρώτο λιμάνι της πόλης. Στην περιοχή αυτή έμεναν κυρίως Ιταλοί μετανάστες, μεταξύ των ετών 1880 και 1930, από τη Γένοβα,. Πλέον, ολόκληρη η συνοικία έχει αναπαλαιωθεί και αποτελούσε καλλιτεχνικό κέντρο. Ήταν ένας μαγνήτης, που προσέλκυε τους ξένους επισκέπτες.

Η οδός Caminito έχει μετατραπεί σε υπαίθριο μουσείο. Η περιοχή ήταν βέβαια διατηρητέα και κυριαρχούσαν παντού τα ζωηρά χρώματα. Υπήρχε ακόμη μία παλιά γέφυρα, ένα μουσείο και πολλοί καλλιτέχνες που τραγουδούσαν, χόρευαν ταγκό κ.λπ. στο ύπαιθρο.

Επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο μου έπιασα κουβέντα με τον ταξιτζή για πολλά και διάφορα. Είχε εντυπωσιασθεί κι αυτός με τη "ηλεκτρική θύελλα" της περασμένης νύχτας. Συζητώντας για τον πόλεμο των Φόκλαντ, δέχθηκε κι αυτός ότι ήταν σφάλμα του τότε δικτάτορα της Αργεντινής, που είχε και ιδιοτελείς σκοπούς. Όμως, υποστήριξε και μιαν άλλη εκδοχή: δεδομένου ότι τα νησιά αυτά είχαν καταληφθεί το έτος 1833 από τους Βρετανούς, αυτοί θα συμπλήρωναν 150 χρόνια συνεχούς κατοχής το 1983. Αν μέσα στην περίοδο των 150 ετών δεν είχε υπάρξει αμφισβήτηση, τότε τα εδάφη αυτά θα κατακυρώνονταν, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, οριστικά στους κατόχους τους. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα είδος "χρησικτησίας" σε επίπεδο κρατών. Αυτό ακριβώς ήθελαν να αποφύγουν οι Αργεντινοί με τον πόλεμο. Δεν ξέρω αν ευσταθεί αυτή η άποψη από νομικής πλευράς ή αν εφευρέθηκε για να δικαιολογήσει τη στρατιωτική επέμβαση της Αργεντινής.

Ετοίμασα τις αποσκευές μου και πήγα στο νέο μεγάλο αεροδρόμιο Ezeiza. Ευτυχώς, τα πάντα διεξήχθησαν άψογα και όλα έφθασαν ακριβώς: ο χρονικός προγραμματισμός, τα υπόλοιπα πέσος της Αργεντινής (που διέθετα ακόμη), αλλά και η κατανομή των βαρών και του χώρου στις τρεις αποσκευές μου.

Επιστροφή

Η πτήση προς Φραγκφούρτη διήρκησε περίπου 14 ώρες (ήταν σχεδόν διπλάσια από ό,τι η πτήση Αθήνα - Νέα Υόρκη)! Καθώς διέθετα άφθονο χρόνο, αναπολούσα και πάλι ολόκληρο το ταξίδι μου. Διάφορες εικόνες και συμβάντα ξανάρχονταν στο μυαλό μου. Ήταν ευκαιρία να καταγράψω μερικές αναμνήσεις μου, όσο ήταν ακόμα νωπές…

Στο αεροδρόμιο της Φραγκφούρτης είχα 3 ώρες αναμονής μέχρι την επόμενη πτήση. Από το τέρμιναλ Β΄, όπου προσγειώθηκα, πήγα στο Α΄ από το οποίο επρόκειτο να αναχωρήσω. Η απόσταση ήταν πολύ μεγάλη. Μόλις, όμως, έφθασα εκεί με πληροφόρησαν ότι είχε αλλάξει το πρόγραμμα και ότι η πτήση μου θα έφευγε τελικά από το Β΄! Όταν διαμαρτυρήθηκα, επειδή θα έπρεπε να επιστρέψω και πάλι εκεί που ήμουν, αντί να μου ζητήσουν συγγνώμη για την αλλαγή με ειρωνεύθηκαν, λέγοντας ότι έτσι θα πέρναγε πιο εύκολα η ώρα μου…

Φθάνοντας στα Σπάτα χρειάσθηκε ακόμη μία φορά να διανύσω μία τεράστια απόσταση, αλλά ήμουνα πια προπονημένος… Το πόσο ενδιαφέρον ήταν το ταξίδι αυτό φάνηκε κι από το γεγονός ότι για πρώτη φορά στη διάρκεια κάποιου ταξιδιού μού τελείωσαν οι σελίδες στο σημειωματάριο όπου γράφω τις πρόχειρες σημειώσεις μου…

Στην πολύ συχνή ερώτηση των φίλων μου, πώς πέρασα στην μακρινή Ανταρκτική, απαντώ επιγραμματικά με μία φράση:

«Ήταν η καλύτερη επένδυση χρημάτων όλης της ζωής μου! Αλλά δεν θα συνιστούσα σε κανένα να πάει εκεί, για να μη με βρίζει σε όλη τη ζωή του!»

Και εξηγούμαι: Αυτό το λέω, επειδή υπάρχει βάσιμος κίνδυνος, ο ταξιδιώτης να υποστεί αφάνταστες ταλαιπωρίες από την τρικυμία, να ξεπαγιάσει, να χτυπήσει ή να αρρωστήσει, να χάσει πολλές μέρες από το χρόνο του και να πληρώσει πάρα πολλά χρήματα, χωρίς να απολαύσει σχεδόν τίποτε! Γιατί, αν τις λίγες κρίσιμες μέρες που θα βρίσκεται στην Ανταρκτική ξεσπάσει μεγάλη χιονοθύελλα, τότε έχασε! Γιατί, ούτε τα ελικόπτερα θα μπορούν να απογειωθούν, ούτε τα μικρά αποβατικά σκάφη να κατέβουν από το παγοθραυστικό. Θα παραμείνει αναγκαστικά κλεισμένος μέσα, κλαίγοντας τη μοίρα του…

Εγώ υπήρξα εξαιρετικά τυχερός! Μα δυστυχώς, αντίθετα απ' ό,τι λέει το γνωστό ρητό, η τύχη ΔΕΝ βοηθάει πάντα τους τολμηρούς…

Θα κλείσω την ταξιδιωτική μου αφήγηση με τα λόγια του Saint Augustine:

«Η ζωή είναι ένα μεγάλο βιβλίο. Όποιος δεν ταξίδεψε, διάβασε μόνο μια σελίδα του!»

Εγώ, με τις διηγήσεις μου ευελπιστώ ότι θα βοηθήσω να διαβάσετε πολλές άλλες σελίδες… Και μάλιστα χωρίς καθόλου κινδύνους, ταλαιπωρίες, αγωνίες και απώλεια χρόνου.

Σημείωση

Χρειάσθηκε να περάσουν σχεδόν πέντε χρόνια μέχρι να βρω τον απαραίτητο χρόνο, για να συμπληρώσω, να ελέγξω και τέλος να διορθώσω τη συγκεκριμένη διήγηση. Το γεγονός αυτό αποτελεί μια ένδειξη πόσο επίπονη και πόσο χρονοβόρα ήταν η εργασία αυτή…

Μερικά από τα στοιχεία που ανέφερα στο κείμενο αυτό προέρχονται από τις επιστημονικές διαλέξεις μέσα στο παγοθραυστικό. Πηγή, όμως, για τα περισσότερα είναι η πλούσια βιβλιογραφία που έχω στη βιβλιοθήκη μου, καθώς επίσης και σχετικές δημοσιεύσεις από διάφορες χώρες. Γι' αυτό, αν τυχόν έχετε κάποιον γνωστό σας που ταξίδεψε στην Ανταρκτική και του κάνετε σχετικές ερωτήσεις στοιχηματίζω ότι πολλά από τα στοιχεία που ανέφερα στο κείμενο αυτό θα τα αγνοεί...

Παρότι θα το ήθελα, στην Ανταρκτική δεν κατόρθωσα να κάνω καταδύσεις, γιατί δεν διέθετα τον απαιτούμενο ειδικό εξοπλισμό, ούτε πεπειραμένους συντρόφους. Κατόρθωσα, όμως, να καταδυθώ την 1.4.2006 κάτω από στρώμα πάγου, πάχους ενάμιση μέτρου στην παγωμένη λίμνη του χωριού Tignes στις Γαλλικές Άλπεις, σε υψόμετρο 2.100 μέτρων! Ελπίζω ότι κάποτε θα βρω τον χρόνο για να περιγράψω αυτή τη συναρπαστική εμπειρία.

Υ. Γ.

Κατά το δημοψήφισμα, που διεξήχθη τον Μάρτιο του 2013, οι κάτοικοι των Νησιών Φόκλαντ ψήφισαν, με ποσοστό 99,8%, υπέρ της παραμονής της συστάδας των Νήσων στη Μεγάλη Βρετανία. Αυτό επιβεβαίωσε την εντύπωση που είχα αποκομίσει κατά την παραμονή μου εκεί σχετικά με τις διαθέσεις τους. Η συμμετοχή των 1.672 κατοίκων στο δημοψήφισμα ήταν 92%!

Πνευματικά δικαιώματα adventurouslife.gr