Σιναϊτική βιβλιοθήκη

1996
Επίσκεψη στο όρος Σινά. Επαφή με τους λεσεψιανούς μετανάστες.

Επίσκεψη στο όρος Σινά

H χερσόνησος του Σινά έχει έκταση περίπου όση η μισή Ελλάδα, δηλαδή 60.000 τετρ. χιλιόμετρα. Το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειάς της είναι έρημος, βραχώδεις εκτάσεις και όρη, οπότε προσφέρεται για ανορθόδοξο πόλεμο, αφού παρέχει κρυψώνες και αχανείς περιοχές. Αυτό εξηγεί τις πολλές επιθέσεις τζιχαντιστών, οι οποίοι έχουν μετατρέψει την περιοχή σε επικίνδυνη ζώνη!

Τον Νοέμβριο του 1996, δηλαδή προτού γίνει εκεί η πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση των φανατικών ισλαμιστών, έκανα ένα ταξίδι για καταδύσεις στις περιοχές Nuweibaa, Taba, Dahab και αλλού. Αποφάσισα ν' ανέβω μια νύχτα στην κορυφή του θεοβάδιστου Όρους Σινά, δεδομένου ότι η εξόρμηση δεν μπορεί να γίνει ημέρα, λόγω της φοβερής ζέστης που επικρατεί.

Ο οδηγός στην πορεία της ανόδου ήταν ένας νεαρός Βεδουίνος, ο οποίος μας έδειχνε τον δρόμο μέσα στο σκοτάδι. Υπήρχε και η δυνατότητα ανάβασης με πιο άνετο τρόπο, δηλαδή με καμήλα, τουλάχιστον για ένα μεγάλο μέρος της διαδρομής, αλλά εγώ φυσικά αρνήθηκα όταν μου προτάθηκε αυτή η επιλογή.

Η άνοδος γινόταν είτε από ένα χαραγμένο ανηφορικό μονοπάτι είτε από αναρίθμητα σκαλιά, τα οποία ήταν σκαλισμένα επάνω στην απότομη βραχώδη πλαγιά. Η ανάβαση ήταν πολύ κοπιαστική και ο οδηγός μας την έκανε ακόμη δυσκολότερη, γιατί προχωρούσε υπερβολικά γρήγορα... σαν δαιμονισμένος! Όπως ήταν αναμενόμενο, όλοι γίναμε μούσκεμα στον ιδρώτα! Ο σκοπός μας ήταν να φθάσουμε στην κορυφή πριν ανατείλει ο ήλιος, για ν' απολαύσουμε, από εκεί ψηλά, το υπέροχο θέαμα της ανατολής. Ανεβαίνοντας, η σειρά των πολλών κλεφτοφάναρων των οδοιπόρων δημιουργούσε αχνά φωτεινές, οφιοειδείς λωρίδες επάνω στη θεοσκότεινη βουνοπλαγιά

Φθάσαμε πολύ νωρίτερα, οπότε έπρεπε να περιμένουμε πάνω από μια ώρα μέχρι να ξεπροβάλει ο δίσκος του ήλιου.

Αρχίσαμε να κρυώνουμε φοβερά, γιατί εκεί πάνω επικρατούσε ανυπόφορο ψύχος, λόγω του μεγάλου υψομέτρου (2.285 μέτρα). Στην περιοχή γύρω από την κορυφή διάφοροι ντόπιοι επιτήδειοι, με επιχειρηματικό πνεύμα, είχαν "στήσει" μαγαζάκια, όπου πουλούσαν διάφορα σουβενίρ και μικροπράγματα. Το πιο ενδιαφέρον για μας ήταν ότι νοίκιαζαν χοντρές μάλλινες κουβέρτες στους ορειβάτες που τουρτούριζαν από το κρύο. Τυλίχτηκα κι εγώ σε μια για να μην κρυώσω, γιατί αλλιώς θα έλεγα «αντίο» στις επόμενες καταδύσεις μου. Τότε μου πέρασε η πονηρή σκέψη ότι ο οδηγός του βουνού, σε συνεννόηση με τους πωλητές των κουβερτών, "έτρεχε" επίτηδες, ώστε να φθάσουμε όχι μόνο καταϊδρωμένοι αλλά και υπερβολικά νωρίς στην παγερή κορυφή!

Στο σημείο αυτό, όπου ο Μωυσής παρέλαβε τις 10 εντολές από τον Θεό, είχαν κτίσει ένα μικρό εκκλησάκι.

Όταν άρχισε να χαράζει, όλη η περιοχή του ουρανού προς τα ανατολικά ρόδισε. Πέρα από το υπέροχο θέαμα λόγω της εξαιρετικής ποικιλίας των αποχρώσεων, συνέβη ένα απρόοπτο και συνάμα καταπληκτικό γεγονός. Μεταξύ των ορειβατών ήταν μια ομάδα νεαρών νέγρων Αμερικανών, οι οποίοι ενδεχομένως ν' ανήκαν σε κάποια θρησκευτική οργάνωση. Άρχισαν, λοιπόν, να ψέλνουν πολύ κατανυκτικά θρησκευτικούς ύμνους, soul και gospels! Ήταν σκέτη μαγεία! Ο συνδυασμός της μοναδικής τοποθεσίας, του πρώτου φωτός της ημέρας και της θείας μελωδίας δημιούργησε μια μοναδική και βεβαίως αξέχαστη ατμόσφαιρα.

Η δεύτερη ανάλογη εμπειρία μου ήταν στο νησί Santiago στον Ατλαντικό Ωκεανό (είναι ένα από τα νησιά του Πράσινου Ακρωτήριου, που έγιναν γνωστά από την διάσημη, διεθνώς, τραγουδίστριά τους Cesaria Evora). Ταξίδεψα εκεί τον Νοέμβριο του 1999. Επισκέφθηκα διάφορα νησιά του συμπλέγματος του Cabo Verde και έκανα πολλές καταδύσεις. Μια από τις ενδιαφέρουσες διαδρομές ήταν από την πρωτεύουσα Praia προς την κωμόπολη Tarrafal που βρίσκεται στην άλλη άκρη του νησιού - μια απόσταση 75 χλμ. περίπου. Ο δρόμος αυτός ήταν στρωμένος με πέτρες, σαν ψηφιδωτό. Ήταν κυριολεκτικά χειροποίητος, δηλαδή οι πέτρες ήταν πελεκημένες μια-μια με τα χέρια, χρησιμοποιώντας πρωτόγονα εργαλεία, και σφηνωμένες η μια πλάι στην άλλη! Παρακολούθησα αυτήν την τεχνική κάποια μέρα από κοντά.

Τη διαδρομή την είχα κάνει με ταξί. Οδηγός του ήταν κάποιος εντόπιος, ο Ζε. Αντιγράφω μια εμπειρία μου από το ημερολόγιο του ταξιδιού μου αυτού:

«Στη διάρκεια της διαδρομής ακούγαμε τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς από το ραδιόφωνο του αυτοκινήτου.

Κάποια στιγμή ο Ze έπιασε τυχαία έναν σταθμό, που μετέδιδε τη Θεία Λειτουργία από κάποια εκκλησία του νησιού (ήταν Κυριακή). Οι ψαλμωδίες ήταν υπέροχες! Αυτή η αναπάντεχη σύμπτωση εξελίχθηκε σε μια αλησμόνητη εμπειρία.

Σταματήσαμε και μπήκαμε σε μια μεγάλη εκκλησία.

Η μελωδία των ψαλμών που άκουγα μού δημιουργούσε μεγάλη ψυχική ανάταση. Ο υπέροχος συνδυασμός τριών διαφορετικών χορωδιών, μιας ανδρικής, μιας γυναικείας και μιας παιδικής, ήταν εκπληκτικός.

Ιδιαίτερα οι φωνές των παιδιών ήταν τόσο γλυκιές και τόσο κατανυκτικές, που νόμιζες ότι ήταν αγγελικές!

Οι ψαλμωδίες ήταν πολύ ανάλαφρες, θα έλεγα σχεδόν θεϊκές, και σε μετέφεραν νοερά κατευθείαν στον παράδεισο!

Δεν είχαν καμιά σχέση, με τη γνωστή, βαριά, κλασική θρησκευτική μουσική.

Η λειτουργία στο Cabo Verde συνδύαζε τη θλιμμένη κατάνυξη των νέγρικων θρησκευτικών τραγουδιών με την ευχάριστη μελωδία και τον ζωηρό ρυθμό της λατινοαμερικάνικης θρησκευτικής μουσικής π.χ. της 'Missa Criolla'.

Missa Criolla

Συμπτωματικά, την ώρα που αποτύπωνα αυτές τις αναμνήσεις ο ραδιοφωνικός σταθμός που άκουγα έπαιξε αυτό το μουσικό κομμάτι!

Και το αποτέλεσμα είναι καταπληκτικό. Ίσως είναι αυτό το ιδιαίτερο χάρισμα, που είναι έμφυτο στους μαύρους και τους μυγάδες!

Η συχνή έντεχνη εναλλαγή των χορωδιών κι άλλοτε πάλι η αρμονική συνεργασία και των τριών χορωδιών μεταξύ τους δημιουργούσε μια σαγηνευτική ποικιλία. Ακόμη και οι μεμονωμένοι ψάλτες, αλλά και οι ιερείς, είχαν εξαιρετικές φωνές.

Όταν κάποτε τελείωσε το υπέροχο ακρόαμα, ρώτησα τον Ze αν μπορώ να βρω δίσκους με τη λειτουργία και τους ψαλμούς του Cabo Verde, για να αγοράσω. Μου απάντησε αρνητικά. Και ήταν φυσικό. Γιατί, ποιος από τους φτωχούς κατοίκους θα αγόραζε σε δίσκο αυτό που ακούει κάθε Κυριακή δωρεάν στη γειτονική του εκκλησία; Και πράγματι, όσο κι αν έψαξα τις επόμενες μέρες δεν κατόρθωσα να βρω πουθενά τέτοιο δίσκο....»

Σιναϊτική βιβλιοθήκη

Η δεύτερη μεγαλύτερη της Γης!

Από την κορυφή του Σινά επέστρεψα στη Μονή πολύ νωρίς, γι' αυτό και τη βρήκα κλειστή. Σημειωτέον ότι είναι το μοναδικό χριστιανικό μοναστήρι, που περιέχει και ένα μουσουλμανικό τζαμί! Σε μια πολύ μικρή θύρα του τείχους της, η οποία ήταν ανοιχτή, είδα ένα μοναχό. Κατά τύχη ήταν Έλληνας. Μιλήσαμε και μου πρότεινε να με ξεναγήσει ιδιωτικά, πριν ανοίξει η μεγάλη πύλη για τους πολλούς επισκέπτες. Μου εξήγησε ότι θα έβλεπα πολύ περισσότερα από εκείνα που δείχνουν στο πλήθος. Του απάντησα ότι ταξίδευα μαζί με ένα ζευγάρι Ελβετών και γι' αυτό δεν μπορούσα να τους εγκαταλείψω. Η ερώτησή του τότε ήταν:

«Μα τι τους θέλεις αυτούς τους άπιστους;»

Έτσι, περίμενα κι εγώ μέχρι να ανοίξει η κύρια πύλη.

Η ξενάγηση στη βιβλιοθήκη με τους φοβερούς θησαυρούς παπύρων, περγαμηνών, εντύπων, βιβλίων κ.λπ. ήταν άκρως συγκλονιστική. Δεν θα μπορούσα να παραλείψω να αναφέρω τη «φλεγόμενη βάτο», που βρίσκεται στο προαύλιο της Μονής.

Η Ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης χτίστηκε μεταξύ των ετών 548 και 565 μ.Χ. Την επισκέφθηκε και ο ίδιος ο Μωάμεθ, ο οποίος έδωσε στη Μονή ένα ειδικό διάταγμα (αχτιναμέ- ashtiname) και μάλιστα το επισφράγισε και το επικύρωσε με αποτύπωμα της παλάμης του! Με αυτό παρεχώρησε ειδικά προνόμια και εξασφάλισε τη μόνιμη φύλαξη της Μονής από μια φυλή Βεδουίνων της περιοχής, που συνεχίζει μέχρι σήμερα να αποτελεί τη φρουρά της. Όταν ένας Σουλτάνος επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την επισκέφθηκε και είδε τον αχτιναμέ του Μωάμεθ ενθουσιάστηκε. Εντυπωσιάστηκε τόσο από αυτό το σπάνιο ιερό έγγραφο, που το πήρε στην Κωνσταντινούπολη και άφησε εκεί ένα αντίγραφό του.

Καταδύσεις

Σκοπός του ταξιδιού μου ήταν οι καταδύσεις στις παραλίες του Σινά. Επειδή είναι αδύνατον να το περιγράψω λεπτομερώς, αναφέρω, επιγραμματικά, μερικές μόνο αξιοσημείωτες εμπειρίες που έζησα εκεί:

1) Σε μια νυχτερινή κατάδυσή μου στην πόλη Nuweibaa (στον κόλπο της Aqaba), επιστρέφοντας προς την πλαζ του ξενοδοχείου Hilton όπου διέμενα, βίωσα κάτι πολύ ασυνήθιστο. Ο βυθός κοντά στην ακτή παρουσίαζε ένα εκτεταμένο ύψωμα, σαν μια χαμηλή υποθαλάσσια οροσειρά. Στο ξενοδοχείο είχαν ανάψει ένα σωρό ισχυρούς προβολείς, που φώτιζαν τους κήπους και την πλαζ. Καθώς, λοιπόν, η ομάδα μας κολυμπούσε κοντά στο βυθό με κατεύθυνση προς την ακτή, είδαμε ένα διάχυτο, πολύ ισχυρό φως επάνω από τη σκοτεινή, υποθαλάσσια "οροσειρά", που έμοιαζε με φωτεινό ουρανό επάνω από βουνό πριν από την ανατολή του ήλιου!

2) Σε όλες τις θάλασσες εκεί αφθονούσαν τα λεοντόψαρα (στα αγγλικά lionfish). Τα ψάρια αυτά μοιάζουν σαν να έχουν ένα σωρό εντυπωσιακά φτερά, που προεξέχουν προς όλες τις κατευθύνσεις Το επιστημονικό τους όνομα (pterois), περιγράφει την εμφάνισή τους. Είναι ψάρια εξαιρετικά δηλητηριώδη και γι' αυτό πλησιάζουν τους δύτες χωρίς τον παραμικρό φόβο. Ανήκουν στους επονομαζόμενους από τους επιστήμονες «λεσεψιανούς μετανάστες», δηλαδή ανήκουν στα είδη που έχουν περάσει στη Μεσόγειο από τη διώρυγα του Σουέζ. Η ονομασία αυτή προέρχεται από τον Γάλλο Φερντινάν Λεσέψ, ο οποίος συνέλαβε την ιδέα και αργότερα κατασκεύασε τη Διώρυγα του Σουέζ.

3) Στην πόλη Dahab (στην είσοδο του κόλπου, κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα) και σε ελάχιστη απόσταση από την ακτή υπάρχει η διάσημη στον καταδυτικό κόσμο Blue hole. Πρόκειται για κατακόρυφο τούνελ - υποβρύχια καταβόθρα (submarine sinkhole), που φθάνει σε βάθος 100 και πλέον μέτρων! Προφανώς, η κατάδυση εκεί είναι εξαιρετικά δύσκολη! Στην επιφάνεια της θάλασσας φαίνεται μόνο ως μια σκούρα μπλε, κυκλική περιοχή, που ξεχωρίζει εμφανώς. Σχετικά ρηχά, στα 6 μέτρα βάθος, βρίσκεται το άνοιγμα του τούνελ. Το κατακόρυφο τούνελ ή μάλλον πηγάδι προχωρεί προς τα βάθη της θάλασσας και έχει μια έξοδο προς την ανοιχτή θάλασσα περίπου σε βάθος 55 μέτρων. Εγώ βγήκα από αυτό ακριβώς το στενό άνοιγμα και δεν συνέχισα βαθύτερα. Γιατί όπως συνηθίζω να λέω αρκετά συχνά:

«Είμαι κουρλός Κεφαλλονίτης, αλλά όχι και τελείως τρελός! Και έτσι επιβιώνω».

Ολόκληρο το τούνελ ήταν γεμάτο από πολύχρωμα κοράλλια και παντός είδους ψάρια. Το θέαμα ήταν τόσο φανταστικό που λησμονούσες τον έμφυτο φόβο, ο οποίος γεννιέται από το δύσκολο και παντελώς άγνωστο περιβάλλον.

Το πιο εντυπωσιακό, όμως, στην κατάδυσή μου αυτή ήταν η απίστευτη πληθώρα από glassfish, που συνάντησα. Είναι κάτι πολύ μικρά ψαράκια, σχεδόν διαφανή (όπως προδίδει και το όνομά τους) ή ελαφρώς ασημί. Κοπάδια αποτελούμενα από αναρίθμητα τέτοια ψαράκια στροβιλίζονταν στριμωγμένα συνεχώς μέσα στην καταβόθρα, εξαιτίας της προστασίας που τους προσέφερε από τους πεινασμένους θηρευτές, οι οποίοι λυμαίνονταν την ανοιχτή θάλασσα...

Κατά τις προσπάθειες κατάκτησης αυτής της περίφημης Βlue hole, έχουν χάσει τη ζωή τους πολλές δεκάδες δύτες, ακόμη και εξαιρετικά πεπειραμένοι. Διότι, πέραν από τους γνωστούς κινδύνους των καταδύσεων υπάρχουν και άλλοι δυσμενείς παράγοντες που μπορεί να έχουν μοιραία αποτελέσματα. Για παράδειγμα:

  • Επικρατεί σχεδόν σκοτάδι, επειδή μόνο ελάχιστο φως της ημέρας διεισδύει στο τούνελ.

  • Το πολύ καθαρό νερό της Ερυθράς Θάλασσας έχει ως συνέπεια τη λανθασμένη εκτίμηση των αποστάσεων.

  • Στην περιοχή συχνά επικρατούν ισχυρότατα ρεύματα, που κάνουν την κολύμβηση πολύ δύσκολη έως αδύνατη.

  • Είναι αδύνατη η έξοδος από το στενό τούνελ σε κάθε σημείο της διαδρομής, ώστε να ματαιώσεις την κατάδυση και να κάνεις γρήγορη ανάδυση έκτακτης ανάγκης!

Στην πλησία ακτή υπήρχε ένα πολύ θλιβερό θέαμα, αλλά συγχρόνως και προειδοποίηση για τους δύτες: Είχαν τοποθετηθεί αναμνηστικές πλάκες από τους οικείους και τους φίλους των δυτών που έχασαν τη ζωή τους, εις μνήμην τους. Η πιο συγκινητική περίπτωση ίσως είναι εκείνη ενός νεαρού Ρώσου, ο οποίος πνίγηκε έχοντας στερεωμένη μια μικρή βιντεοκάμερα επάνω στο κράνος του, καταγράφοντας έτσι τον ίδιο του τον θάνατο!

Πνευματικά δικαιώματα adventurouslife.gr