Το Φαράγγι της Καλυψώς

Κίσσαβος

Το canyoning, δηλαδή η διάσχιση δύσκολων φαραγγιών, είναι ένα καινούργιο σχετικά άθλημα, που σε οριακές περιπτώσεις υπάγεται στην κατηγορία των πολύ extreme sports.

Για να πω την αλήθεια, η επιθυμία μου ήταν να διασχίσω το φαράγγι του Κρυονερίου στην Όσσα που είναι ευκολότερο, αλλά, επειδή δεν εύρισκα συντρόφους, αποφάσισα να συμμετάσχω στην ομάδα κατάκτησης της εξαιρετικά δύσκολης Καλυψώς. Πρόκειται για ένα περίφημο φαράγγι, γνωστό σε πολύ λίγους.

Το σημείο συνάντησης ήταν στο χωριό Καρίτσα, το οποίο βρίσκεται κουρνιασμένο επάνω στο Βορειοανατολικό Κίσσαβο. Συγκεκριμένα το ραντεβού μας ήταν σ' ένα καφενεδάκι που διέθετε μια ωραία εξέδρα στην απέναντι πλευρά του δρόμου. Από 'κεί πάνω η θέα προς το απέραντο, γαλάζιο Αιγαίο ήταν υπέροχη.

Η ομάδα μας αποτελείτο από 3 έμπειρους οδηγούς-οργανωτές, την κοπέλα του ενός (που έχει κατέβει το φαράγγι ξανά και γι' αυτό δεν είχε ψυχολογικό πρόβλημα) και 5 παράξενους και παράτολμους "επισκέπτες". Ήμουν ο μοναδικός που δεν γνώριζα κανέναν άλλον.

Μετά από τα πρώτα λεπτά των συστάσεων, η συζήτηση ήρθε, όπως ήταν φυσικό, στο κρίσιμο θέμα της εξόρμησής μας. Επειδή μας έτρωγε η αγωνία, προσπαθούσαμε να αντλήσουμε ψήγματα πληροφοριών από τους πεπειραμένους συντρόφους, για τις δυσκολίες που επρόκειτο ν' αντιμετωπίσουμε. Τα στοιχεία που μας έδιναν για το εγχείρημά μας ήταν ανατριχιαστικά: η διάσχιση διαρκούσε 7½ - 8 ώρες, η συνολική υψομετρική διαφορά ήταν 700 μέτρα, στη διαδρομή θα κατεβαίναμε 10 βάραθρα. Ένα απ' αυτά είχε βάθος 50 μέτρα και αρνητική κλίση (δηλαδή ο καταρριχητής δεν ερχόταν καν σε επαφή με τα τοιχώματα, γιατί ο βράχος απομακρυνόταν λοξά προς τα κάτω). Κρύος ιδρώτας μας έπιασε. Για να κάνουμε πίσω ούτε λόγος! Να παραδεχθούμε ότι φοβόμασταν; Αποκλείεται! Οπότε, κάναμε την ανάγκη φιλοτιμία...

Συνέκρινα την ενημέρωση αυτή με τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις που μου είχαν δώσει από το τηλέφωνο: «Κάθε αρτιμελής άνθρωπος που δεν έχει υψοφοβία μπορεί να κατέβει το φαράγγι της Καλυψώς», μου είχαν πει. Τελικά, διαπίστωσα ότι αυτή ήταν η πλέον υπεραισιόδοξη φράση της χρονιάς («understatement of the year», όπως θα έλεγαν οι Αγγλοσάξωνες). Μου θύμισε τα λόγια ενός καθηγητή την εποχή που προετοιμαζόμασταν για τις φοβερές εισαγωγικές εξετάσεις του μοναδικού τότε Πολυτεχνείου της χώρας: «Όποιος έχει κοινό μυαλό και μελετάει, μπαίνει στο Πολυτεχνείο». Τόσο απλό! Αναφέρομαι, βέβαια, στην εποχή που εξεταστές ήταν οι ίδιοι οι καθηγητές του Πολυτεχνείου και για κάθε σχολή, έστω και του ιδίου ιδρύματος, έπρεπε να δώσεις ξεχωριστές εισαγωγικές εξετάσεις.

Για να μπορέσουμε να κατακτήσουμε το δύσκολο φυσικό οχυρό, κάναμε λίγη ώρα relax, ώστε να συγκεντρώσουμε ψυχικές και σωματικές δυνάμεις. Είχαμε μπροστά μας περίπου 8 ώρες εξαντλητικής μυϊκής προσπάθειας και για να μην πεθάνω της πείνας παράγγειλα το μόνο μικρογεύμα που βρήκα διαθέσιμο στο καφενεδάκι: μια τυρόπιττα. Κάτω, μακριά, αγναντεύαμε το γαλάζιο Αιγαίο Πέλαγος. Η γαλήνη και η ηρεμία του τοπίου ήταν σε πλήρη αντίθεση με την αγωνία και την "τρικυμία" μέσα μας.

Λίγο αργότερα, αφού φορτώσαμε τον εξοπλισμό μας, επιβιβαστήκαμε σ' ένα μεγάλο σκληροτράχηλο Land Rover και σ' ένα Vitara και ακολουθώντας δασικούς χωματόδρομους φθάσαμε στο σημείο τερματισμού της κατάβασης. Ήταν ένα πολύ άγριο τοπίο με πελώριους και απότομους βράχους, οι οποίοι προξενούσαν δέος.

Επιλέξαμε και δοκιμάσαμε τον εξοπλισμό, ντυθήκαμε και ετοιμαστήκαμε για να ξεκινήσουμε.

Φυσικά, είχαμε ήδη ενημερωθεί για τον καιρό από τη Μετεωρολογική Υπηρεσία (όπως πάντα άλλωστε πριν από τις διασχίσεις στενών και απότομων φαραγγιών), καθώς η πρόβλεψή της πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Ακόμη και μια ξαφνική καλοκαιρινή καταιγίδα μπορεί να μετατρέψει ένα φαράγγι σε παγίδα θανάτου μέσα σε λίγη ώρα! Ακόμα και στο τελείως ακίνδυνο και ελεγχόμενο φαράγγι της Σαμαριάς έχουν πνιγεί επισκέπτες, εξαιτίας κάποιας δυνατής μπόρας.

Εξάρτηση και εξοπλισμός για το canyoning

Για την ασφαλή διάσχιση είναι απαραίτητο να φοράμε:

α) Καταδυτικές κάλτσες από θερμομονωτικό ελαστικό neoprene. Είναι μαλακές και ζεστές και προστατεύουν τα πόδια από τις καταπονήσεις και τα παγωμένα νερά.

β) Παπούτσια κατασκευασμένα από πλαστικό ή λάστιχο. Η καλύτερη επιλογή είναι τα πλαστικά πεζοπορικά πέδιλα (τα δερμάτινα καταστρέφονται όταν μπαίνουν στο νερό) κατά προτίμηση κλειστά μπροστά, για να προστατεύονται τα δάχτυλα. Η σόλα να είναι χοντρή, για να μην πονάνε τα πόδια από τις ανωμαλίες των βράχων, αλλά η σόλα τους έντονα ανάγλυφη, μαλακή κι ελαστική, για να έχει καλή πρόσφυση και να μη γλιστράει. Τα δικά μου έκλειναν με ένα λουράκι με ταχύκλειστο σύστημα (velcro). Επειδή για πρώτη φορά τα φορούσα σε δύσκολη εξόρμηση, ανησυχούσα έντονα μήπως με ενοχλήσουν ή, ακόμη χειρότερα, μήπως κοπεί το μοναδικό λουράκι που τα συγκρατούσε. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να κάνει την εκστρατεία μαρτυρική ή ακόμη και μοιραία.

γ) Καταδυτική στολή ολόσωμη, αλλά χωρίς μανίκια (ονομάζεται long john, στη γλώσσα των δυτών). Το jacket με μανίκια από το ίδιο υλικό (neopren) δεν το φοράμε, αλλά το έχουμε μαζί μας για την περίπτωση που χαλάσει ο καιρός (π.χ. συννεφιά, άνεμος, βροχή) κι αρχίσουμε να κρυώνουμε. Οι στολές έχουν ειδικές ενισχύσεις στα γόνατα, στο καλάμι και στους γλουτούς για ν' αντέχει στο σύρσιμο πάνω στα μυτερά βράχια και να προφυλάσσει το σώμα.

δ) Baudrier, δηλαδή ειδική αναρριχητική-σπηλαιολογική ζώνη, η οποία μπαίνει επάνω από τη στολή. Είναι μια κατασκευή από ιμάντες υψηλής αντοχής, που περιβάλλει εφαρμοστά, με δύο θηλιές, ψηλά τους μηρούς και ζώνει τη μέση του σώματος. Όλες αυτές οι αναρτήσεις συνδέονται μεταξύ τους εμπρός, στο ύψος του ομφαλού μ' ένα καραμπίνερ (= κρίκο ασφαλείας). Το καραμπίνερ είναι ένας μεγάλος μεταλλικός κρίκος (συνήθως χαλύβδινος) που κλείνει με ελατήριο, ασφαλίζει με βιδωτό παξιμάδι (για να μη ανοίξει κατά λάθος) και έχει υψηλό όριο θραύσης (συνήθως υπερβαίνει τον έναν τόνο).

ε) Κράνος, το οποίο προστατεύει όχι μόνο από ενδεχόμενη πρόσκρουση αλλά και από τυχόν πτώση βράχων και λίθων.

στ) Οχτάρι, ένα ατσάλινο εξάρτημα σε σχήμα 8 (δηλαδή με δύο τρύπες, μια μεγαλύτερη και μία λίγο μικρότερη), μέσα από το οποίο περνούν τα σχοινιά. το πολύ μεγάλης αντοχής οχτάρι είναι βασικό στοιχείο του εξοπλισμού και χρησιμεύει για την ασφάλιση, αλλά και σαν φρένο στην καταρρίχηση.

ζ) Ρολόι, το οποίο πρέπει να είναι απόλυτα στεγανό και ν' αντέχει σε κρούσεις και τις μεγάλες ταλαιπωρίες. Εκτός από το ανθεκτικό λουράκι που το δένει στο χέρι, χρειάζεται και πρόσθετο δέσιμο για ασφάλεια. Επίσης, πρέπει να είναι γυρισμένο προς το εσωτερικό του καρπού για να μη χτυπηθεί ή για να μη μπλεχθεί κάπου.

Είναι αυτονόητο ότι δεν φοράμε τίποτε πολύτιμο, ούτε κάτι που δεν θα χρησιμοποιήσουμε κατά τη διάρκεια της προσπάθειας.

Μετάβαση στην αρχή του φαραγγιού

Με τα δύο τετρακίνητα οχήματα ανεβήκαμε ψηλά στον Κίσσαβο και φθάσαμε στο σημείο εκκίνησης. Ξεφορτώσαμε τα εφόδια από τ' αμάξια, τα βάλαμε σε πολύ γερούς σάκους και τα φορτωθήκαμε στην πλάτη. Όλα τα πράγματα που έπρεπε να παραμείνουν στεγνά (φαρμακείο, τρόφιμα κ.λπ.) τα είχαμε προηγουμένως τοποθετήσει μέσα σε απολύτως στεγανά και πολύ ανθεκτικά πλαστικά κιβώτια (καταδυτικού τύπου).

Κατηφορίσαμε μέχρι το φαράγγι, μέσω ενός στενού μονοπατιού, ο ένας πίσω από τον άλλον. Γίναμε μούσκεμα στον ιδρώτα, τόσο από την αγωνία όσο και από τον καυτό ήλιο, που, σε συνδυασμό με την εφαρμοστή καταδυτική στολή, μας ζέσταινε αφόρητα!

Η τεχνική της καταρρίχησης

Στα μεγάλα βάραθρα χρησιμοποιούμε 2 σκοινιά παράλληλα, για λόγους ασφαλείας. Η μεγάλη τρύπα του 8 είναι περασμένη στο καραμπίνερ. Περνάμε το διπλό σκοινί μέσα από τη μεγάλη τρύπα του 8 και μετά γύρω από το μικρό κομμάτι του 8. Κατόπιν απασφαλίζουμε το καραμπίνερ, αλλάζουμε την τρύπα (περνάμε δηλαδή το καραμπίνερ στη μικρή) και ξανασφαλίζουμε.

Αυτή η διαδικασία (αντιστροφή της τρύπας) κατά το πέρασμα των σχοινιών γίνεται προληπτικά, μην τυχόν μας πέσει το οχτάρι και χαθεί στον γκρεμό. Με το αριστερό χέρι (οι δεξιόχειρες) κρατάμε τα σκοινιά που έρχονται από ψηλά, ενώ με το δεξί πίσω τεντωμένο αφήνουμε σταδιακά τα ελεύθερα σκοινιά που κρέμονται προς τον γκρεμό. Ανάλογα με την ταχύτητα που προωθούμε τα σχοινιά, ρυθμίζεται αντιστοίχως και η ταχύτητα καθόδου. Το σώμα και το κεφάλι πρέπει να γέρνουν πολύ προς τα πίσω, μακριά από το τοίχωμα του βράχου και να είναι τεντωμένα. Η στάση αυτή είναι τελείως αντίθετη προς το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, που αυθόρμητα σε ωθεί να πλησιάσεις κοντά στον κατακόρυφο βράχο, σαν σανίδα σωτηρίας και όχι να γέρνεις πίσω προς το χάος.

Τα πόδια πρέπει να είναι ανοιχτά, για να ελέγχουμε τις κινήσεις δεξιά κι αριστερά, να κρατάμε καλύτερη ισορροπία και να κοντράρουμε πιο αποτελεσματικά, ώστε να μην παραπατήσουμε στις ανωμαλίες της πλαγιάς και πέσουμε προς το πλάι. Η κίνηση του σκοινιού πρέπει να είναι ομαλή, αργή και συνεχής, όχι απότομη και σταδιακή.

Όταν κατέβει και ο τελευταίος της ομάδας, μαζεύουμε τα σκοινιά και τα παίρνουμε μαζί μας, για να τα χρησιμοποιήσουμε στο επόμενο βάραθρο.

Η τεχνική αυτή ονομάζεται rappel (=ανάκληση) και προέρχεται από τη γαλλική γλώσσα. Η ονομασία οφείλεται στο γεγονός ότι ανακαλείται (ξαναμαζεύεται) το σκοινί μετά την καταρρίχηση, για να ξαναχρησιμοποιηθεί στο επόμενο βάραθρο.

Οι τελευταίες ετοιμασίες

Πριν ξεκινήσουμε, κάναμε μια δοκιμή της τεχνικής της καταρρίχησης. Ο αρχηγός μάς έδωσε τις τελευταίες οδηγίες. Κάναμε τις τελικές ρυθμίσεις στις ζώνες, οι οποίες πρέπει να είναι αρκετά εφαρμοστές, για να μην ξεγλιστρήσει το σώμα - όχι όμως υπερβολικά σφιχτές, για να μην παρεμποδίζουν την κυκλοφορία του αίματος. Αυτονόητο είναι, βέβαια, ότι όταν αιωρείται κανείς στο κενό είναι αδύνατο να επέμβει, για να τις ρυθμίσει ή να τις χαλαρώσει.

Για να μη χάσω τα γυαλιά μου, τα έδεσα στο πίσω μέρος του κεφαλιού με αφρώδες πλαστικό λουράκι (ώστε να επέπλεαν στο νερό σε περίπτωση που μου ξέφευγαν). Την απόλυτα στεγανή φωτογραφική μου μηχανή την είχα κρεμάσει από το λαιμό και, για μεγαλύτερη ασφάλεια, την είχα δέσει μ' έναν ελαστικό ιμάντα και από τη στολή.

Εκείνο που με απασχολούσε και με προβλημάτιζε περισσότερο ήταν ότι μετά το πρώτο βήμα κατάβασης στο πρώτο βάραθρο δεν υπήρχε πια καμιά δυνατότητα ματαίωσης ή επιστροφής. Δηλαδή, εξ αρχής ο καταρριχητής υπερβαίνει το point of no return (το «σημείο μη επιστροφής», όπως λέμε στην αεροπορία). Ακόμη και σε περίπτωση αδιαθεσίας είναι υποχρεωμένος να προχωρήσει μαζί με την ομάδα μέχρι το τέρμα - στη δική μας περίπτωση επί επτάμισι ώρες περίπου! Ακόμα και ένα απλό ατύχημα, όπως π.χ. ένα διάστρεμμα καθώς πηδάει από βράχο σε βράχο, αποτελεί κολοσσιαίο πρόβλημα. Κι αυτό διότι η μεταφορά του τραυματία είναι σχεδόν αδύνατη. Οι σύντροφοί του είναι πρακτικά ανήμποροι να τον κατεβάσουν, έστω και αν καταβάλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες. Η προσγείωση ελικοπτέρου κοντά σε στενό φαράγγι που επρόκειτο να διασχίσουμε αποκλειόταν, ελλείψει επίπεδου χώρου - υπήρχε δάσος, βράχοι και το έδαφος είχε φοβερή κλίση. Νομίζω ανάλογες σκέψεις και συναισθήματα βασάνιζαν όλους τους συντρόφους και γι' αυτό φαίνονταν έντονα προβληματισμένοι.

Σταυροκοπήθηκα και είπα αρκετές φορές το «Πάτερ Ημών», ζητώντας την εξ ύψους βοήθεια. Ο επικεφαλής της ομάδας, για να μας δώσει θάρρος και να τονώσει το ηθικό της ομάδας, μας είπε: «Στα βάραθρα, που είσαι δεμένος, δεν κινδυνεύεις. Αντιθέτως στις απλές συνηθισμένες διαδρομές, που δεν είσαι δεμένος, κινδυνεύεις!». Αυτές οι πολύ εύκολες διαδρομές που δεν μας φοβίζουν μπορεί ν' αποδειχθούν, τελικά, οι πιο επικίνδυνες.

Κατάβαση - Καταρρίχηση - Κολύμβηση

Είχε φτάσει η μεγάλη στιγμή. Αντικρίζοντας κάτω τον γκρεμό, μας κοβόταν η ανάσα!

Κάναμε τον τελικό έλεγχο του εξοπλισμού προσεκτικά και σχολαστικά. Παρακολουθούσαμε αμίλητοι και μουδιασμένοι τον αρχηγό, ο οποίος ετοιμαζόταν να κάνει την πρώτη καταρρίχηση. Παγερή σιωπή βασίλευε. Με τη βοήθεια καραμπίνερ και κόμπων, έδεσε στέρεα τα 2 σκοινιά επάνω σε 2 ισχυρές ατσάλινες βίδες, οι οποίες ήταν από πριν βαθιά "φυτεμένες" μέσα στο σώμα των βράχων, κι άρχισε να κατεβαίνει. Φθάνοντας κάτω αισίως, λύθηκε και αποδέσμευσε τα σκοινιά, για να κατέβει ο επόμενος. Σε λίγο ήρθε και η δική μου σειρά. Δέθηκα με προσοχή κι άρχισα να κατεβαίνω, ρυθμίζοντας την ταχύτητά μου με τα κάτω σκοινιά. Για καλή μου τύχη το πρώτο βάραθρο είναι σχετικά μικρό, καμιά δεκαριά μέτρα ύψος μόνο. Φθάνοντας στη βάση του, αισθάνθηκα μεγάλη ανακούφιση και ικανοποίηση. Ακολούθησαν οι υπόλοιποι, ένας-ένας. Την αποστολή έκλεισαν άλλοι δύο πεπειραμένοι, που κατέβηκαν τελευταίοι. Αυτοί μετέφεραν στην πλάτη τους δύο μεγάλα σακίδια, που περιείχαν απαραίτητα εφόδια και τον εφεδρικό εξοπλισμό της ομάδας.

Η πρώτη επιτυχία μάς τόνωσε το ηθικό και μας έδωσε αυτοπεποίθηση. Χαλάρωσαν οι τεντωμένοι μύες μας, λύθηκαν οι γλώσσες μας κι έσπασε ο πάγος. Για πρώτη φορά βρήκαμε την όρεξη και τον χρόνο να κοιτάξουμε ολόγυρά μας. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ήμασταν απόλυτα απορροφημένοι από τον αγώνα μας για την επιβίωση.

Το θέαμα ήταν φανταστικό. Το φαράγγι ήταν καταπράσινο, η πυκνή βλάστηση δημιουργούσε μια υπέροχη σκιά, που μας προστάτευε από τις καυτές ακτίνες του ήλιου. Τα νερά που κατηφόρισαν σχημάτιζαν ποταμάκια, καταρράκτες και λίμνες. Το τοπίο παρουσίαζε μια αφάνταστη ποικιλία - κάθε λίγα μέτρα άλλαζε όψη. Η φύση ήταν πανέμορφη και πεντακάθαρη, αφού το βέβηλο ανθρώπινο χέρι δεν είχε φτάσει μέχρι εκεί πάνω.

Σιγά-σιγά αρχίσαμε να συντονιζόμαστε και να λειτουργούμε καλύτερα σαν ομάδα. Ευτυχώς, είχαμε αρκετή ομοιογένεια - πράγμα πολύ σημαντικό. Προχωρούσαμε πατώντας από βράχο σε βράχο. Απαιτούνταν μεγάλη προσοχή κι ευκινησία για να διατηρήσουμε την ισορροπία μας. Οι επιφάνειες ήταν αλλού απότομες κι ανώμαλες και αλλού φοβερά γλιστερές, γιατί βρέχονταν συνεχώς από τα νερά και καλύπτονταν από ένα πρασινωπό στρώμα φυτών.

Όση ώρα δεν ήμασταν δεμένοι και περπατούσαμε μέσα στην κοίτη ή επάνω στα βράχια, τα οχτάρια και τα καραμπίνερ που κρέμονται από τις ζώνες μας χτυπούσαν μεταξύ τους, κάνοντας έναν μεταλλικό θόρυβο που έμοιαζε με κουδούνια γιδοπροβάτων!

Όταν μετέβαινα από τον ένα βράχο στον άλλον ή όταν κατέβαινα κρεμασμένος από τα σκοινιά, η φωτογραφική μηχανή μου, αν και δεμένη διπλά, μετακινείτο δεξιά κι αριστερά. Επειδή αυτό ήταν πολύ ενοχλητικό και με δυσκόλευε στις κινήσεις μου, βρήκα έναν πολύ πετυχημένο τρόπο να το αντιμετωπίσω: έβαλα τη μηχανή μέσα από τη φόρμα των καταδύσεων. Όπως διαπίστωσα αργότερα, κολυμπώντας, το πλαστικό κάλυμμα που είχα βάλει μπροστά από τον φακό για προστασία πιεζόταν από τη στολή και δημιουργούσε αρκετή στεγανότητα, ώστε να μη βραχεί καθόλου ο φακός. Έτσι, απέφυγα και τις ενοχλητικές σταγόνες νερού επάνω του, οι οποίες επηρέαζαν την καθαρότητα της φωτογραφίας.

Παράλληλη καταρρίχηση

Με το θάρρος που αποκτήσαμε από την πρώτη επιτυχία, αντιμετωπίσαμε μ' άλλον αέρα τους επόμενους γκρεμούς. Μάλιστα, για να εξοικονομήσουμε χρόνο, στα μικρά βάραθρα κατεβαίναμε 2 άτομα συγχρόνως, χρησιμοποιώντας παράλληλα σκοινιά, το ένα πλάι στ' άλλο.

Τα οχτάρια και τα καραμπίνερ ζεματούσανε από τη θερμότητα που αναπτυσσόταν όσο τα σχοινιά τρίβονταν με δύναμη και ταχύτητα επάνω στα μέταλλα. Σε μερικά βάραθρα, για να μη φθαρούν τα σκοινιά στο σημείο που έρχονταν σε επαφή με τους κοφτερούς βράχους (στο επάνω μέρος, δηλαδή στην αρχή), μεταξύ σκοινιού και καρφιού παρεμβάλαμε ένα κομμάτι ατσάλινης αλυσίδας, η οποία έχει πολύ μεγαλύτερη αντοχή στην τριβή. Όσο προχωρούσαμε, σχημάτιζα την εντύπωση ότι ο καλός Θεός έχει τακτοποιήσει τα βάραθρα με αύξοντα βαθμό δυσκολίας ειδικά για χάρη μας, για να καταφέρουμε να προσαρμοσθούμε σιγά-σιγά. Τα πρώτα ήταν τα πιο εύκολα και στην πορεία όλο και δυσκόλευαν.

Επειδή ακολουθούσαμε πιστά την πορεία του νερού, εκεί όπου συναντούσαμε βάραθρο το ποτάμι δημιουργούσε καταρράκτη. Όταν κατεβαίναμε με τα σκοινιά πλάι στον καταρράκτη, το θέαμα ήταν θεϊκό. Μα, δυστυχώς, στα στενά περάσματα δεν υπήρχε αρκετός χώρος κι έτσι η κάθοδος του βαράθρου γινόταν αναγκαστικά μέσα από τον καταρράκτη. Τότε η ψυχρολουσία ήταν αναπόφευκτη! Τα παγωμένα νερά, καθώς έπεφταν με ορμή από ψηλά, όχι μόνο δυσκόλευαν τις ενέργειές μας και μας μετακινούσαν δεξιά κι αριστερά, αλλά εμπόδιζαν ακόμη και την ορατότητα, αφού υποχρεωτικά κλείναμε τα μάτια.

Τα ορμητικά νερά των καταρρακτών, καθώς προσέκρουαν στη βάση τους με φοβερή δύναμη είχαν "φάει" λίγο-λίγο τους βράχους, σκάβοντας μικρές κοιλότητες που με την πάροδο των αιώνων και των χιλιετιών είχαν σχηματίσει λίμνες.

Η αλήθεια είναι ότι όταν καταβάλαμε μεγάλη προσπάθεια και γινόμασταν μούσκεμα στον ιδρώτα από τον ήλιο, από την αγωνία κι από τη σωματική καταπόνηση, παρακαλούσαμε τον Θεό για λίγη δροσιά. Μόλις, όμως, φθάναμε στο φυσικό ντους ενός καταρράκτη ή στη φυσική πισίνα μιας λίμνης, τα παγωμένα νερά μας ανάγκαζαν να παρακαλάμε για λίγη ζεστασιά. Αυτή η συχνή εναλλαγή κρύου και ζέστης ήταν κυριολεκτικά ένα "σκωτσέζικο ντους".

Λίγα βάραθρα πιο κάτω από το πρώτο, η καρδιά μας επανήλθε σε τελείως φυσιολογικούς ρυθμούς. Μετά τις ψυχρολουσίες η κόπωση έφυγε κι αισθανθήκαμε φοβερή ευεξία, όπως μετά από ένα ζωηρό χειμερινό κολύμπι. Ήμασταν καθ' όλα έτοιμοι, ψυχικά και σωματικά, για να αντιμετωπίσουμε και την πιο δύσκολη πρόκληση που ακολουθούσε.

Στην ευεξία συνέβαλε και το υπέροχο τοπίο. Στο φαράγγι υπήρχαν πάμπολλα αιωνόβια πλατάνια. Μερικά απ' αυτά είχαν φυτρώσει επάνω στα βράχια και οι ρίζες τους είχαν σφιχταγκαλιάσει πελώριους ογκόλιθους, δημιουργώντας περίεργα συμπλέγματα που έμοιαζαν με έργα μοντέρνας τέχνης. Μέσα στις λίμνες και στα ποταμάκια υπήρχαν χιλιάδες βατραχάκια πράσινου και καφέ χρώματος, μήκους τριών εκατοστών περίπου. Μερικά είχαν σκαρφαλώσει το ένα πάνω στο άλλο, για να ζευγαρώσουν. Όταν τα πλησιάζαμε έφευγαν ταχύτατα, κολυμπώντας ενωμένα! Με κανένα τρόπο δεν εννοούσαν να ξεκολλήσουν ή ν' αλλάξουν στάση! «Έρως ανίκατε μάχαν»! Μερικές φορές είδαμε και τρία μαζί, σκαρφαλωμένα το ένα επάνω στην πλάτη του άλλου. Οι οδηγοί μάς είπαν ότι τα βατράχια ζευγαρώνουν από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο και ότι έχουν δει μέχρι και 6 βατράχια το ένα επάνω στο άλλο! Τα βατράχια ξεπέρασαν ακόμη και τα ρωμαϊκά όργια! Είδαμε και μαύρους γυρίνους, προϊόντα παλαιότερων ερωτικών περιπτύξεων, να κολυμπούν κουνώντας την ευλύγιστη μακριά ουρά τους και να προχωρούν πολύ γρήγορα μέσα στις λιμνούλες και στα ρυάκια.

Ανάπαυλα για ξεκούραση

Μετά το πέμπτο βάραθρο, όταν ήμασταν περίπου στη μέση της διάσχισης, κάναμε μια μικρή στάση για ξεκούραση και για να κόψουμε την πείνα μας. Ανοίξαμε τους σάκους και βγάλαμε το λιγοστό πρόχειρο φαγητό μας. Διψούσα και ήπια με τις χούφτες άφθονο κρουσταλλένιο νερό από ένα μίνι-καταρράκτη. Κατόπιν έβγαλα το επάνω μέρος της καταδυτικής στολής, για να κάνω λίγη ηλιοθεραπεία και ν' αναπαυθώ. Βρήκα ένα καταπληκτικό για την περίπτωση βράχο. Τον είχαν λειάνει τα νερά που έφθαναν μέχρι εκεί όταν ο χείμαρρος φούσκωνε με τις δυνατές βροχές. Ήταν, μάλιστα, ελαφρά επικλινής και έτσι όποιος ξεκουραζόταν πάνω του δεν είχε ανάγκη από μαξιλάρι. Ξάπλωσα στο "αναπαυτικό" πέτρινο κρεβάτι κι απολάμβανα απέναντί μου το εκπληκτικό θέαμα των νερών που έπεφταν από ψηλά και κατακρημνίζονταν με πάταγο. Μια μαύρη σκέψη ήρθε να μου χαλάσει, όμως, την ηρεμία: Κι αν τυχόν, ο μη γένοιτο, συμβεί κάτι τέτοιο και σε μας; Με πολύ κόπο έδιωξα από το μυαλό μου τους κακούς συνειρμούς...

Αφού ξεκουράστηκα καμιά δεκαριά λεπτά, θέλησα να τραβήξω από ψηλά μια αναμνηστική φωτογραφία όλης της ομάδας. Καθώς περπατούσα επάνω στα βράχια, για να βρω το πιο κατάλληλο σημείο για τη φωτογράφιση, γλίστρησα κι έπεσα κάτω. Ευτυχώς, κατάφερα να συγκρατηθώ πριν φθάσω στο χείλος του γκρεμού. Η φωτογραφική χτύπησε επάνω σ' ένα βράχο, αλλά δεν έπαθε ζημιά. Παρά λίγο να επιβεβαιώσω με τον πιο οδυνηρό τρόπο αυτό που μας είχε πει ο αρχηγός: ότι τα εύκολα σημεία είναι πιο επικίνδυνα από τα βάραθρα, γιατί εκεί δεν είσαι δεμένος...

Το τρομερό «Αδιάβατο» βάραθρο

Αφού ξαποστάσαμε, αρχίσαμε τις ετοιμασίες για να αντιμετωπίσουμε το βάραθρο που αποτελούσε το αποκορύφωμα της προσπάθειας και της δυσκολίας. Ήταν το έκτο στη σειρά. Το βάθος του ήταν 50 ολόκληρα μέτρα, μετρημένα από το μήκος του σχοινιού που χρησιμοποιήσαμε για να κατέβουμε (και όχι "με το μάτι"). Οι οδηγοί μας ανακάλυψαν το βάραθρο αυτό την πρώτη φορά που διέσχισαν το φαράγγι, το 1996, αλλά δεν κατόρθωσαν να το κατέβουν τότε και γι' αυτό το ονόμασαν «Αδιάβατο». Αναγκάσθηκαν να το παρακάμψουν με πολύ κόπο. Αργότερα επανήλθαν και κατάφεραν να το κατακτήσουν. Έκτοτε το είχαν κατέβει αρκετές φορές, για προπόνηση. Έκαναν, επίσης, διάφορες διαδρομές τριγύρω και μέσα στο φαράγγι, ώστε να το μάθουν καλά. Την επόμενη χρονιά (1997) πήραν μαζί κάποιους φίλους τους και μόλις την μεθεπόμενη (1998) άρχισαν να παίρνουν και ελάχιστους ξένους. Ήταν πολύ έμπειροι ορειβάτες-αλπινιστές και σχολαστικά προσεκτικοί. Αυτές είναι, άλλωστε, οι βασικές προϋποθέσεις για να φθάσει κανείς σώος στο τέρμα.

Στην ενημέρωση που μας έκανε ο αρχηγός πριν επιχειρήσουμε την καταρρίχηση, μας έδωσε τις εξής, άκρως ανησυχαστικές κι ανατριχιαστικές, πληροφορίες: Στο ένα τρίτο του ύψους του βαράθρου η κλίση του βράχου γινόταν αρνητική, δηλαδή ο καταρριχητής απομακρύνεται από τον βράχο και τελικά βρίσκεται από κάτω του. Δεν μπορεί να πατήσει επάνω του, γιατί ο βράχος είναι ψηλότερα από εκείνον. Αιωρείται πλέον στο κενό και το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να κατέβει ή να σταματήσει.

Στο σημείο της αλλαγής της κλίσης του τοιχώματος, επάνω στην κόψη του βράχου, τοποθετήσαμε ένα παλιό σακίδιο κάτω από τα σκοινιά, για να μην τρίβονται επάνω στα κοφτερά βράχια. Άλλωστε, από τη διατήρηση των σκοινιών σε καλή κατάσταση εξαρτιόταν η ζωή μας! Περνώντας απ' αυτό το κρίσιμο σημείο, έπρεπε, όσο ακόμα πατούσαμε στον βράχο, να τοποθετήσουμε τα δύο σκοινιά (που είχαν την τάση να ξεφεύγουν προς τα δεξιά ή τ' αριστερά) στη σωστή θέση και μάλιστα στη μέση, όπου υπήρχε σχισμή-εγκοπή του βράχου για να τα υποδεχθεί, ώστε να μη γλιστρήσουν. Αλλιώς, όταν ήδη θα κρεμόμασταν στο κενό, δεν θα υπήρχε πια καμιά απολύτως δυνατότητα διαχείρισης της θέσης του σχοινιού, αφού δεν θα υπήρχε σταθερό σημείο αναφοράς.

Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, θα έπρεπε ν' αντιμετωπίσουμε και τον καταρράκτη, που θα εκτόξευε τεράστιες ποσότητες παγωμένων νερών κατά πάνω μας, σαν να μας κάνει τεστ αντοχής και ισορροπίας...

Το ύψος του συγκεκριμένου βαράθρου ισοδυναμεί με τρεις πενταόροφες πολυκατοικίες με πυλωτή, τοποθετημένες την μία επάνω στην άλλη! Ακόμα και αν δεν υποφέρεις από υψοφοβία, παραλύεις μόλις αντικρίσεις την άβυσσο μπροστά στα πόδια σου... Οι περισσότεροι, όταν πρόκειται να κατέβουν από τόσο μεγάλο ύψος, αποφασίζουν να μην κοιτάξουν προς τα κάτω, για να αποφύγουν τον ίλιγγο. Η καλύτερη τακτική για την αποφυγή της ζάλης και του πανικού είναι να μη ρίξεις ούτε μια ματιά στο κενό και να έχεις το βλέμμα καρφωμένο συνέχεια στον βράχο.

Η αισιοδοξία και το κέφι που είχαμε μετά την κατάκτηση των πρώτων μικρών βαράθρων είχε προ πολλού εξαφανισθεί. Επικρατούσε νεκρική σιγή! Την πολυτέλεια της άρνησης δεν την είχαμε. Η αδρεναλίνη είχε φθάσει σε απίθανα ύψη!

Πολύ γρήγορα ήρθε η σειρά μου. Δέθηκα πρώτα με τα σκοινιά, έλεγξα σχολαστικά τα πάντα, έκανα τον σταυρό μου, και, υποκύπτοντας τελικά στον πειρασμό, έριξα μια κλεφτή ματιά προς το απύθμενο βάθος. Ήταν μια απερίγραπτη εμπειρία! Όσοι είχαν ήδη κατέβει και βρίσκονταν στην απέναντι όχθη της λίμνης φαίνονταν σαν μυρμήγκια. Αμέσως ξαναγύρισα το βλέμμα μου προς τον βράχο, για να μην πάθω σοκ. Επαναλάμβανα συνεχώς τη φράση «όπως τα κατάφεραν αυτοί, θα τα καταφέρω κι εγώ», για να δώσω θάρρος στον εαυτό μου. Έσφιξα τα δόντια και ξεκίνησα.

Η πρώτη εντυπωσιακή διαφορά ήταν ότι δεν χρειαζόταν να συγκρατούμε και να φρενάρουμε το σκοινί για να μην αναπτύξουμε υπερβολική ταχύτητα καθόδου, όπως συνέβαινε στα προηγούμενα βάραθρα. Αντιθέτως, έπρεπε να το σηκώνουμε και να το σπρώχνουμε προς το οχτάρι της ζώνης, γιατί το βάρος των 50 μέτρων σκοινιού, βρεγμένου μάλιστα, είναι τόσο μεγάλο που αποτελούσε φρένο από μόνο του!

Μόλις είχα συνηθίσει τη διαφορετική τεχνική καταρρίχησης, βρέθηκα ξαφνικά (με μια πλαϊνή μετατόπισή μου) μέσα στον καταρράκτη, ο οποίος με περιέλουσε με τεράστιες ποσότητες παγωμένου νερού, που έπεφτε με δύναμη από ψηλά. Είχα τώρα ν' αντιπαλέψω με πολλές πρόσθετες δυσκολίες: το κρύο σοκ, τα χτυπήματα από την ορμή των νερών που με εμπόδιζαν να βρω την ισορροπία μου, αλλά και τα βρεγμένα μάτια μου και την κουρτίνα του νερού μπροστά μου που δεν μου επέτρεπαν να δω τίποτα! Ο σχεδόν κατακόρυφος βράχος ήταν τώρα και υγρός και φοβερά γλιστερός, λόγω των υδρόβιων μικροοργανισμών που τον κάλυπταν. Δεν μπορούσα όχι να πατήσω και να σταθώ αλλά ούτε καν να κοντράρω αποτελεσματικά, για να μη φύγω δεξιά ή αριστερά.

Κάποια στιγμή παραπάτησα σε μια κοιλότητα του τοιχώματος που δεν είχα κατορθώσει να δω, έχασα την ισορροπία μου κι έπεσα στο πλάι. Η πλάτη μου χτύπησε με δύναμη επάνω στον βράχο. Με πολύ κόπο, κατάφερα να ξανασταθώ στα πόδια μου και να συνεχίσω.

Σε λίγο έφθασα στο κρίσιμο σημείο όπου άρχιζε η αρνητική κλίση. Έψαξα στα τυφλά να βρω, κάτω από το χείλος του βράχου, ένα "παταράκι" (σκαλοπατάκι), για να κοντράρω εκεί με τα πόδια και να μπορέσω ν' ανασηκώσω τα σκοινιά. Όταν επιτέλους τα κατάφερα, πάτησα γερά κι έφερα τα σχοινιά επάνω στο σακίδιο ακριβώς στη μεσαία σχισμή (εσοχή του βράχου), για να συγκρατηθούν εκεί και να μην ξεφύγουν από τη θέση τους.

Αλλά και οι επόμενες κινήσεις μου απαιτούσαν προσοχή και λεπτότητα. Έπρεπε να αρχίσω να γλιστράω προς το κενό πολύ μαλακά, γιατί, αν γινόταν κάποιο απότομο τράνταγμα στο μεταβατικό στάδιο, τα σκοινιά πιθανόν να ξέφευγαν από το σακίδιο και να έρχονταν σε επαφή με τα κοφτερά βράχια. Από εκεί κάτω όπου θα βρισκόμουν δεν θα είχα πλέον καμία δυνατότητα να τα επαναφέρω, αφού θα κρεμόμουν σε αυτά. Ευτυχώς, όλες οι ενέργειες πέτυχαν απόλυτα. Αφέθηκα, λοιπόν, να γλιστρήσω σιγά-σιγά.

Κατά την κατάβαση ο καταρριχητής επαφίεται μόνο στον καλό Θεό και στην αντοχή των σκοινιών. Όμως, όταν αιωρείται στο κενό και τα πόδια του κρέμονται χωρίς να μπορούν να ακουμπούν πουθενά, αρχίζει να περιστρέφεται ανεξέλεγκτα, σαν σβούρα, επειδή το σκοινί στρίβει και μετά ξεστρίβει. Είναι τελείως αδύναμος να επηρεάσει την κυκλική κίνηση και μόνο προς τα κάτω μπορεί να κινηθεί (για να ανέβει χρειάζεται τελείως άλλος εξοπλισμός και φυσικά χρόνος και αφάνταστος κόπος). Καθώς στριφογυρίζει, θέλοντας και μη, αντικρίζει όχι μόνο τα τοιχώματα του βράχου αλλά και το αβυσσαλέο χάος. Οι συνεχείς περιστροφές μια δεξιόστροφα και μια αριστερόστροφα έχει συμβεί, σε ακραίες βέβαια περιπτώσεις, να προκαλέσουν ναυτία, ακόμη κι εμετό.

Ο μόνος τρόπος για να μην αντικρίσει το κενό και η μοναδική άμυνα για να μη ζαλιστεί είναι να κλείσει αμέσως τα μάτια και να κάνει πλέον όλες τις ενέργειες και τις κινήσεις στα τυφλά, τελείως μηχανικά. Έτσι, όμως, χάνεται η ηδονή του ιλίγγου! Για ν' απολαύσεις αυτή την εμπειρία, πρέπει να το λέει η καρδιά σου...

Κοίταζα το φοβερό θέαμα, κάνοντας συγχρόνως κι ένα τεστ αντοχής, έτοιμος να κλείσω τα μάτια αν τυχόν έφθανα στα όριά μου. Έδωσα κουράγιο στον εαυτό μου και συνέχισα την περιπετειώδη καταρρίχηση. Η κάθοδος στο κενό, χωρίς επαφή με τον βράχο, είχε μήκος σχεδόν το ένα τρίτο του ύψους του μεγάλου βαράθρου, δηλαδή κάπου 15 μέτρα. Αυτό το άχαρο κομμάτι το διάνυσα σχετικά γρήγορα, ευτυχώς! Ξανάφθασα στους βράχους, οι οποίοι γλιστρούσαν φοβερά από τα βρύα και τις λειχήνες, με αποτέλεσμα να πηγαίνω μια δεξιά και μια αριστερά. Οι σύντροφοι που βρίσκονταν ήδη κάτω με κατηύθυναν με δυνατές φωνές στη σωστή διαδρομή. Ο καταρράκτης έπεφτε επάνω μου αλύπητα με πολύ μεγαλύτερη ορμή από πριν, λόγω μεγαλύτερης υψομετρικής διαφοράς. Άθελά μου έκανα το ψηλότερο ντους της ζωής μου, που κάθε άλλο παρά ευχάριστο ήταν κάτω από τόσο αντίξοες συνθήκες!

Όταν έφθασα στο τέρμα, δηλαδή στη λίμνη, έπεσα μέσα στα παγωμένα νερά της. Και τότε είχα άλλο πρόβλημα ν' αντιμετωπίσω. Λόγω του μεγάλου βάθους δεν πάτωνα, όπως στις προηγούμενες ρηχές λίμνες. Έπρεπε, όμως, να λυθώ και ν' αποδεσμεύσω τα σχοινιά ταχύτατα. Ήμουν αναγκασμένος να κάνω όλες τις εργασίες κολυμπώντας και χωρίς βοήθεια. Ταλαιπωρήθηκα πολύ, για να μείνω στην επιφάνεια και να ξεμπλέξω. Βούλιαζα φοβερά, επειδή το νερό ήταν γλυκό (επομένως με λιγότερη άνωση) κι επειδή φορούσα όλο τον εξοπλισμό, ιδίως τα βαριά σιδηρικά (καραμπίνερ, οχτάρι κ.λπ.), που με τραβούσαν προς τον βυθό. Πολύ θα ήθελα να φορούσα σωσίβιο ή έστω βατραχοπέδιλα... Τελικά, κατάφερα ν' απαλλαγώ και να κολυμπήσω μέχρι την απέναντι άκρη της λίμνης. Σκαρφάλωσα στην απότομη όχθη με όσες δυνάμεις μου απέμεναν και κάθισα να ξαποστάσω. Όλο το εγχείρημά μας έμοιαζε με επιχείρηση κομάντος, που εκτελούσαν ειδικές αποστολές...

Η απόσταση από την αρχή του βαράθρου μέχρι το σημείο του τερματισμού στην άκρη της λίμνης ήταν τόσο μεγάλη που μόνο με φορητό VHF μπορούσε να επικοινωνήσει κανείς (οπτική και ηχητική επαφή δεν υπήρχε και τα κινητά τηλέφωνα μέσα στο φαράγγι ήταν άχρηστα ελλείψει σήματος). Με το VHF, λοιπόν, ειδοποιήσαμε ότι τα σκοινιά ήταν ελεύθερα, για να κατέβει ο επόμενος.

Τα γυαλιά μου συγκρατήθηκαν, ευτυχώς, από το λουράκι τους την ώρα που έπεσα στη λίμνη, αλλά λερώθηκαν και έπρεπε να τα καθαρίσω. Αντίκριζα το θεόρατο βάραθρο που είχα μόλις κατεβεί και δεν πίστευα στα μάτια μου! Αν ξέραμε εκ των προτέρων τι επρόκειτο να αντιμετωπίσουμε, κανείς από μας δεν θα αποφάσιζε να συμμετάσχει σ' αυτή την παράτολμη εκστρατεία για την κατάκτηση του φαραγγιού της Καλυψώς! Όταν, όμως, τελικά κατάφερα να νικήσω το Αδιάβατο βάραθρο, απέκτησα φοβερή αυτοπεποίθηση κι όλες οι άλλες δυσκολίες μου φάνηκαν παιγνίδι. Αισθανόμουν δύναμη, ευεξία κι ευφορία 100 φορές μεγαλύτερη απ' ό,τι μετά από ένα χειμερινό κολύμπι σε παγωμένη θάλασσα. Και πώς να μην αισθάνομαι υπερήφανος και δυνατός; Και μόνο που αντίκρισα από κάτω αυτό το τεράστιο ύψος με κατέλαβε δέος.

Μετά από αυτή τη δοκιμασία, η κατάβαση από την κορυφή του Πύργου των Αθηνών με σκοινιά θα είναι απλό παιγνιδάκι, σκέφτηκα. Γιατί α) δεν σε καταβρέχει κανένας καταρράκτης που να σε παγώνει, να σε τυφλώνει και να σου δυσκολεύει την ισορροπία, β) ακουμπάς τα πόδια σου συνεχώς σε τοίχο, γ) ο τοίχος δεν έχει ανωμαλίες και δεν γλιστράει, όπως οι βράχοι με τα βρύα, δ) δεν αιωρείσαι τελείως στο κενό, ε) δεν καταλήγεις (κι αυτό είναι το "κερασάκι στην τούρτα" της δυσκολίας) μέσα σε βαθιά παγωμένη λίμνη, αλλά στο στερεό επίπεδο έδαφος του προαύλιου ή του πεζοδρόμιου.

Καθώς κατέβαιναν ένας-ένας οι σύντροφοι, προσπάθησα να τους φωτογραφίσω. Αλλά ακόμη και γι' αυτό οι συνθήκες ήταν δύσκολες, γιατί η απόσταση ήταν πολύ μεγάλη και ο κατακόρυφος βράχος δεν φωτιζόταν καλά, αφού βρισκόταν στη σκιά. Κάθε αθλητής χρειάσθηκε 10 έως 15 λεπτά για την μεγάλη καταρρίχηση. Όταν τελείωσαν όλοι, έπρεπε να μαζέψουμε τα σκοινιά, αλλά δυστυχώς αυτά έμπλεξαν μεταξύ τους και χρειάσθηκε μεγάλη προσπάθεια για να τα ξεστρίψουμε και να τα φέρουμε κάτω.

Κάναμε μια στάση, για να συνέλθουμε και να προετοιμασθούμε για τη συνέχεια. Έτσι, μας δόθηκε ο χρόνος και η άνεση ν' απολαύσουμε το υπέροχο τοπίο. Όσοι είχαν αρχίσει να κρυώνουν, φόρεσαν και τα jacket της στολής καταδύσεων. Εγώ δεν αισθάνθηκα την ανάγκη.

Οι τελευταίες εμπειρίες

Άρχισα να κάνω οικονομίες στις φωτογραφίες, για να μην μου τελειώσει το φιλμ πριν φθάσουμε στην έξοδο της χαράδρας. Πάντως, η αδιάβροχη φωτογραφική μου μηχανή αποδείχθηκε ιδιαίτερα ανθεκτική στις ταλαιπωρίες, τα νερά, τα τραντάγματα και τα χτυπήματα. Καμιά κοινή φωτογραφική μηχανή δεν θα είχε επιβιώσει.

Ανέβηκα επάνω σ' ένα πανύψηλο βράχο για ν' απολαύσω τη θέα. Μπροστά στα πόδια μου απλωνόταν μια χρωματική πανδαισία: καφέ-γκρίζοι βράχοι, λευκοί καταρράκτες, τουρκουάζ λίμνες, ανοιχτοπράσινα φυλλώματα πλατανιών, σκούρα πράσινη βλάστηση και κάτω, πολύ μακριά η μπλε θάλασσα που ενωνόταν στον ορίζοντα με το γαλάζιο του ουρανού. Θα ήθελα να μείνω εκεί ν' αγναντεύω, αλλά η ώρα περνούσε...

Τα επόμενα βάραθρα ήταν ηπιότερα, ίσως... για να επανέλθουμε βαθμιαία στην ομαλότητα της κανονικής ζωής. Προς το τέλος της διάσχισης συναντήσαμε ένα βάραθρο ύψους 25 μέτρων (μιάμιση πολυκατοικία μόνο...) με καταρράκτη, άφθονα νερά και κάτω την... απαραίτητη πλέον λίμνη. Το ξεπεράσαμε στα γρήγορα.

Αλλά και μετά το τελευταίο βάραθρο, το δέκατο που κατεβήκαμε, η διαδρομή κάθε άλλο παρά εύκολη ήταν. Το χαμηλότερο κομμάτι του φαραγγιού ήταν σχεδόν στεγνό και χωρίς βάραθρα, αλλά φραζόταν από πελώριους ογκόλιθους, βάρους πολλών δεκάδων αν όχι εκατοντάδων τόνων. Δεν αναρριχηθήκαμε επάνω τους, αλλά τους παρακάμψαμε μέσα από στενές βαθιές διόδους.

Μετά τους ογκόλιθους συναντήσαμε πολλούς βράχους, τους οποίους έπρεπε να ξεπεράσουμε. Οι αποστάσεις μεταξύ τους ήταν μεγάλες, τόσο που να μην μπορούμε να πηδήξουμε απέναντι. Αλλού δεν υπήρχαν διαβάσεις για να περάσουμε ανάμεσα. Αναγκαστικά προχωρούσαμε με τα τέσσερα, για να έχουμε καλύτερη πρόσφυση και να μη γλιστρήσουμε. Αρχίσαμε να νοσταλγούμε τα σκοινιά και τη σιγουριά που μας εξασφάλιζαν. Σε κάποια δύσκολα σημεία αναγκαζόμασταν να τσουλήσουμε επάνω στους βράχους, για να μειώσουμε την ταχύτητα πρόσκρουσης. Ευτυχώς που φορούσαμε διπλά ενισχυμένες στα κρίσιμα μέρη στολές που άντεχαν.

Μέχρι τα τελευταία μέτρα της διαδρομής οι δυσκολίες δεν μας εγκατέλειψαν, ούτε όμως μας εμπόδισαν να θαυμάσουμε τα υπέροχα ανεπανάληπτα τοπία σε κάθε κομμάτι του φαραγγιού.

Αν και η ομάδα μας ήταν ολιγάριθμη, χρειαστήκαμε 7½ ώρες για να διασχίσουμε το φαράγγι, παρά το γεγονός ότι όλα τα βάραθρα ήταν ήδη προετοιμασμένα (αρματωμένα, όπως λέμε στην ειδική διάλεκτο). Δηλαδή, στο επάνω άκρο τους είχαν ήδη τοποθετηθεί με ασφάλεια οι μεγάλες ατσάλινες βίδες που αποτελούν την αγκύρωση των σχοινιών καθόδου, αφού η εργασία της στερέωσης απαιτεί πολύ χρόνο. Κι όπως είναι αυτονόητο, η αντοχή της αγκύρωσης και των σχοινιών είναι ζωτικής σημασίας.

Η μυθική Καλυψώ είχε κρατήσει κοντά της τον Οδυσσέα επί 7 χρόνια. Η σύγχρονη Καλυψώ μας κράτησε μαγεμένους με τα κάλλη της πάνω από 7 ώρες...

Φθάνοντας στο σημείο τερματισμού, όπου μας περίμεναν τ' αυτοκίνητα, βγάλαμε τις στολές κι όλο τον υπόλοιπο εξοπλισμό μας και φορέσαμε στεγνά ρούχα και παπούτσια. Όλοι αλλάξαμε τελείως όψη, φορώντας κανονικά ρούχα. Γίναμε κυριολεκτικά αγνώριστοι. Ξαναγίναμε νορμάλ άνθρωποι.

Μετά τις τελευταίες αναμνηστικές φωτογραφίες ολόκληρης της ομάδας, πέσαμε σαν λύκοι επάνω στο τσιμπούσι που μας περίμενε. Ήταν ήδη 18:30, κάπως αργά για μεσημεριανό φαγητό... Κατόπιν πήγαμε στο καφενείο της Καρίτσας, όπου είχαμε αφήσει τα αυτοκίνητά μας. Αισθανόμασταν όλοι μια απερίγραπτη ικανοποίηση που είχαμε υπερνικήσει τις φοβερές δοκιμασίες που δημιούργησε η φύση, πριν μας επιτρέψει ν' απολαύσουμε τους υπέροχους κρυμμένους θησαυρούς της.

Η στιγμή του αποχαιρετισμού ήταν συγκινητική. Αν και γνωριστήκαμε μόλις πριν λίγες ώρες ήταν σαν να γνωριζόμαστε από χρόνια. Η συνεργασία για την αντιμετώπιση θανάσιμων κινδύνων σφυρηλατεί ισχυρότατους δεσμούς σε ελάχιστο χρόνο.

Καθώς οδηγούσα, ξαναθυμήθηκα το γνωστό απόφθεγμα-έμβλημα των thrill-seekers (των εραστών των συγκινήσεων): «Νο thrill, no fun»! Αυτό, βέβαια, ισχύει όταν όλα πάνε καλά... Έφερα στο μυαλό μου όλα τα γεγονότα της ημέρας, που ξετυλίγονταν σαν κινηματογραφική ταινία μπροστά στα μάτια μου. Νόμιζα πως παρακολουθούσα ένα έργο σαν απλός θεατής... Αναλογίστηκα, επίσης, για να περνάει η ώρα, ότι ο μεγαλύτερος της ομάδας θα μπορούσε να είναι γιος μου και ο μικρότερος σχεδόν εγγονός μου!

Μετά από τρεισήμισι ώρες έφθασα στα Καμένα Βούρλα, όπου φιλοξενείτο ο γιος μου από μια φιλική οικογένεια. Φάγαμε όλοι μαζί και μετά συνέχισα για την Αθήνα, όπου έφθασα μετά τις 2 τα ξημερώματα...

Ήταν ένα γεμάτο και συναρπαστικό Σαββατοκύριακο!

Πνευματικά δικαιώματα adventurouslife.gr